Μερικές γραμμές δεν επαρκούν για να χαρακτηρίσουν την ιδιοφυΐα ενός ανθρώπου και τη συμβολή του στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. Όμως αυτές οι γραμμές υπάρχουν και βρίσκονται στα χειρόγραφα του Leonardo da Vinci.
Ενώ η σύγχρονη κοινωνία του τον στιγμάτισε με τις αρχές της, το έργο του άφησε το στίγμα της ιδιοφυΐας του και των αξιών του. Μετά από τόσα χρόνια, το βλέμμα του παρατηρητή παραμένει ένα πρόβλημα, διότι βλέπει μόνο ό,τι κατανοεί και κατά συνέπεια δεν μπορεί να τα δει όλα. Διότι η επινόηση της ιδιοφυΐας δεν είναι απαραίτητα προσβάσιμη, ακόμα και στο επίπεδο της κατανόησης.
Η εξέταση των χειρογράφων του Leonardo da Vinci είναι εξαιρετικά δύσκολη, όχι εξαιτίας της ιδιοφυΐας του, αλλά εξαιτίας μας. Εκεί που θα δούμε το παράλογο, υπάρχει το παράδοξο. Αλλά εμείς θα νιώσουμε το παράπονο. Εκεί που θα δούμε ένα μείγμα, υπάρχει ένα πλέγμα. Αλλά εμείς θα νιώσουμε το σύμπλεγμα. Εκεί που θα δούμε τη δομή, δεν βλέπουμε την υπερδομή διότι δεν έχουμε την υποδομή.
Ο μοναδικός τρόπος για να αποφύγουμε τις παγίδες των ορίων μας είναι η έννοια της ομάδας. Μόνο η ομάδα, και ειδικά η διαχρονική, μπορεί να κατανοήσει την επινόηση της ιδιοφυΐας. Και ο λόγος είναι απλός. Η ομάδα ως δείγμα ανθρωπότητας χρησιμοποιεί το χρόνο για να δει το εγκλωβισμένο μέλλον μέσα στο παρελθόν που ονομάζουμε πιο απλά, νοημοσύνη.
Η ιδιοφυΐα του Leonardo da Vinci δεν παράγει το έργο της για έναν άνθρωπο, αλλά για όλη την ανθρωπότητα. Αυτή και μόνο είναι ο αποδέκτης του έργου.
Η κοινωνία δεν έχει τα προαπαιτούμενα για να το καταλάβει.
Το έργο του Leonardo da Vinci είναι απλό για την ουσία, πολύπλοκο για τις επιστήμες, περίπλοκο για τις τέχνες, πολλαπλό για τους ανθρώπους. Δεν ασχολείται με τις τεχνητές ειδικότητες, αλλά με τη φύση που εμπεριέχει και τον άνθρωπο. Με την υπέρβασή του δεν υπάρχουν πια διαχωρισμοί.
Η ιδιοφυΐα του Leonardo da Vinci αδιαφορεί για το πού την κατατάσσουμε. Βλέπουμε μόνο το ζωγράφο, το μηχανικό, τον επιστήμονα, το συγγραφέα, το σκηνοθέτη και δεν βλέπουμε την ολότητα, δηλαδή τον άνθρωπο.
Με αυτή την έννοια, ο Leonardo da Vinci μπορεί να χαρακτηριστεί ως ο άνθρωπος που δεν υπήρξε όπως τον ονομάσαμε σε ένα από τα θεατρικά μας.
Ο λόγος, όμως, για τον οποίο δεν υπήρξε είναι ότι θα υπάρξει. Η ύπαρξή του χρειάζεται το μέλλον και κατά συνέπεια δεν έχει νόημα μέσα στην κοινωνία που γνωρίζει μόνο και μόνο το παρόν.
Το στίγμα της ιδιοφυΐας δεν είναι η ουτοπία. Είναι η μη αναγνώριση της ύπαρξής της. Είναι η απόρριψη του έργου της. Διότι η κοινωνία δεν μπορεί να αποδεχτεί ότι υπάρχει άλλος χρόνος.
Ενώ η ιδιοφυΐα του Leonardo da Vinci είναι ήδη η απόδειξη ότι υπάρχει ο επόμενος άνθρωπος. Συνεπώς, όταν μελετούμε τα χειρόγραφα του Leonardo da Vinci δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι ο δάσκαλος της γνώσης ανήκει στο μέλλον που μπορεί να μην έχουμε ζήσει ακόμα.
Ο νεκρός έγραψε για τους αγέννητους, διότι μόνο αυτοί θα μπορέσουν να εκμεταλλευτούν την πάροδο του χρόνου και να κατανοήσουν την ανθρωπιά του έργου του.
Για όλους τους άλλους, το στίγμα της ιδιοφυΐας είναι η απόδειξη ότι δεν υπάρχει ο άνθρωπος. Όμως, ακόμα και αν είναι σπάνιοι, οι άνθρωποι υπάρχουν όπως το αποδεικνύει η ιδιοφυΐα του Leonardo da Vinci.
Βίντσι: Άρθρα και αναλύσεις του κ. Ν. Λυγερού Vinci Articles & Analyses N. Lygeros
Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με τίτλο: "Leonardo da Vinci ως ιδιοφυΐα της Ανθρωπότητας". Synergy Project, Λεμπέση 5-7 & Πορινού, Μακρυγιάννη, 117 42, Αθήνα. Κυριακή 09 Σεπτεμβρίου 2012, ώρα: 19.30. Talks-Conférences
Ν. Λυγερός λόγοι σοφίας
