Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου είναι διάσημο σχέδιο με συνοδευτικές σημειώσεις του Λεονάρντο ντα Βίντσι, που φτιάχτηκε περίπου το 1490 σε ένα από τα ημερολόγιά του. Απεικονίζει μία γυμνή αντρική φιγούρα σε δύο αλληλοκαλυπτόμενες θέσεις με τα μέλη του ανεπτυγμένα και συγχρόνως εγγεγραμμένη σε ένα κύκλο και ένα τετράγωνο.
Το σχέδιο και το κείμενο συχνά ονομάζονται Κανόνας των Αναλογιών. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του ντα Βίντσι στο συνοδευτικό κείμενο, οι οποίες είναι γραμμένες με καθρεπτιζόμενη γραφή, το σχέδιο έγινε ως μελέτη των αναλογιών του (ανδρικού) ανθρώπινου σώματος όπως περιγράφεται σε μια πραγματεία του Ρωμαίου αρχιτέκτονα Βιτρούβιου.
Ν. Λυγερός: Το πρόβλημα της συμμετρίας του
ανθρώπου του Βιτρούβιου του Leonardo da Vinci
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της ιδιοφυΐας του Leonardo da Vinci είναι η ανάδειξη. Μια απλή λεπτομέρεια για όλους τους άλλους, μέσω του ύφους του, μετατρέπεται σε στίγμα γνώσης. Έτσι, όταν μελετά και ζωγραφίζει τις αναλογίες του ανθρώπου του Βιτρούβιου δεν εξετάζει μόνο το ανδρικό κορμί.
Στο πιο αφαιρετικό επίπεδο, δίνει μια προσεγγιστική μέθοδο της επίλυσης του τετραγωνισμού του κύκλου που δεν έχει λύση με την αποκλειστική χρήση του χάρακα και του διαβήτη. Δίνει, όμως, και πληροφορίες για το ανθρώπινο σώμα που δεν είναι μόνο και μόνο η υλοποίηση των θεωρητικών υπολογισμών του Βιτρούβιου. Ένα από τα προβλήματα που αναδεικνύει η ιδιοφυΐα του, είναι η ασυμμετρία της συμμετρίας του ανθρώπινου σώματος.
Επιφανειακά, ο άνθρωπος έχει φαινομενικά μια αξονική συμμετρία. Όμως, όπως το διευκρινίζει η τέχνη του Leonardo da Vinci, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Το ανδρικό κορμί είναι σχεδόν συμμετρικό, αλλά δεν είναι απόλυτα συμμετρικό. Το ίδιο ισχύει και για την αναπαράσταση του ανθρώπου του Βιτρούβιου από το Leonardo da Vinci.
Φαινομενικά, το έργο είναι η αρχιτεκτονική πρόσοψη του ανθρώπινου οικοδομήματος. Αν εξετάσουμε, όμως, μεθοδικά τις λεπτομέρειες που καταγράφει ο Leonardo da Vinci, θα δούμε ότι η αναπαράστασή του είναι όντως πολλαπλή.
Η διαφορά μεταξύ δεξιού και αριστερού ποδιού είναι προφανής. Το ίδιο ισχύει και για τα χέρια. Όμως, αν δεν προσέξουμε τα χαρακτηριστικά του κορμιού, θα παραμείνουμε στην εντύπωση ότι είναι απόλυτα συμμετρικός. Ξεχνάμε ότι η ιδιότητα του βαρύκεντρου για τον ομφαλό δεν καθορίζεται αποκλειστικά και με μονοσήμαντο τρόπο. Διότι ακόμα και ο κορμός έχει μια μικρή κλίση που προέρχεται από τη διαφορετική τοποθέτηση των ποδιών στο κάτω μέρος της εικόνας. Η διπλή επικάλυψη αναγκάζει αυτή την κλίση για να είναι ρεαλιστικό το μοντέλο. Δεν είναι απλώς μια ζωγραφιά αλλά ένα δομικό σύστημα.
Οι ανδρικοί μύες που βρίσκονται πάνω από τη λεκάνη δίνουν ήδη το στίγμα της ασυμμετρίας. Αυτή η έλλειψη απόλυτης συμμετρίας γίνεται πιο αισθητή στο κάτω μέρος, στο επίπεδο των μηρών. Το εσωτερικό του δεξιού μηρού βρίσκεται μπροστά στο αριστερό ανάλογό του. Και αυτή η στάση ενισχύεται και από την ανοιχτή επικάλυψη.
Πιο συγκεκριμένα, η ακριβής αναπαράσταση του ανδρικού πέους από το Leonardo da Vinci που δείχνει και τη διαφορά ύψους των όρχεων, όταν οι μηροί είναι ανοιχτοί, δείχνει ένα διαφορετικό άνοιγμα. Από τη δεξιά πλευρά ο διαχωρισμός μεταξύ μηρού και πέους γίνεται στο επίπεδο του πάνω μέρους του χιτώνα, ενώ δεν ισχύει το ανάλογο από την άλλη πλευρά.
Στην πραγματικότητα, αν ο άνθρωπος του Βιτρούβιου καθόταν όρθιος, απόλυτα συμμετρικά σε σχέση με το θεατή, ο διαχωρισμός δεν θα γινόταν στο επίπεδο του χιτώνα, εξαιτίας των εσωτερικών μηρών που ακολουθούν τη γωνία των οστών, όπως διαμορφώνεται από τη λεκάνη.
Αυτό σημαίνει ότι ο Leonardo da Vinci διατύπωσε αυτή τη λεπτομέρεια για να διατηρήσει τη ρεαλιστικότητα του μοντέλου. Κατά συνέπεια, ο Leonardo da Vinci δεν διατυπώνει μόνο τις εξωτερικές αναλογίες του Βιτρούβιου αλλά και την εσωτερική δομή του ανθρώπινου σώματος, μέσω του ανδρικού κορμιού. Και για να το αναδείξει, χρησιμοποιεί την ασυμμετρία της ανθρώπινης συμμετρίας. Έτσι δίνει και το στίγμα της ιδιοφυΐας του.
![Vitruvian Man (Le proporzioni del corpo umano secondo Vitruvio]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1Y59Uuw0WhA0DGjupNV20Eu_PmnayHXPBJ00RNjmkL7N3snZtwSy560hbjIbcoyZxPPg4-YX9Lvh2qPcj1V8i2OlUeeAl_bzm_xQdf5U1VDyMyVOee0L8z-0zICTfbdokHUeO-BI-9uKA/s400/3548_Da_Vinci_Vitruve.jpg "Vitruvian Man (Le proporzioni del corpo umano secondo Vitruvio]")
Μετάφραση από τα γαλλικά:
Το ανοιχτό πνεύμα του Leonardo da Vinci δεν φαίνεται μονάχα στις σκληρές επιστήμες, μα και στις άλλες. Πράγματι, δεν ικανοποιείται να μελετά τα στατικά σημεία, μα και τη δυναμική δια μέσου της συμπεριφοράς, όχι δίχως χιούμορ, καθώς το αποδεικνύει το κείμενό του.
«Εκείνο έχει αναφορές στην ανδρική νοημοσύνη και ενίοτε κατέχει μια δική του νοημοσύνη·»
Με αυτή την εισαγωγή, είναι σαφές ότι ο Leonardo da Vinci τοποθετείται ευθέως πάνω σε ένα πρωτόκολλο διαφορετικό από αυστηρώς βιολογικό ή ανατομικό.
«εις πείσμα της θελήσεως που ορέγεται να το αφιονίζει, εκείνο πεισμώνει και ενεργεί κατά τον δικό του ιδιάζοντα τρόπο, κινούμενο ενίοτε άνευ της συγκατάθεσης του ανδρός ή ακόμη και εν αγνοία του.»
Η δράση του υποθαλάμου δεν αμφισβητεί αυτόν τον ισχυρισμό, παρά μόνον στην περίπτωση μιας ολιστικής προσέγγισης του εγκεφάλου, όμως ο χωρισμός σε ζώνες μέσω του νεο-φλοιού του εγκεφάλου επαναφέρει την παρατήρησή του στα σημερινά δεδομένα.
«είτε κοιμάται, είτε βρίσκεται σε κατάσταση εγρήγορσης, εκείνο δεν είναι παρά η ώθηση του·»
Από άποψη ηθολογίας, επιμένει στον διαχωρισμό των οντοτήτων, υπογραμμίζοντας μιαν αντίθεση που δεν ερμηνεύει ως συμπληρωματικότητα.
«συχνά ο άνδρας κοιμάται κι εκείνο ξυπνά·»
Ο παράδοξος ύπνος ανταποκρίνεται άνετα σ’ αυτό.
«και συμβαίνει να είναι ξύπνιος ο άνδρας κι εκείνο να κοιμάται·»
Αυτή τη φορά δεν πρέπει να βλέπουμε παρά μία αλληγορία.
«άλλες φορές ο άνδρας θέλει να το χρησιμοποιήσει κι εκείνο το αρνείται.»
Μήπως πρέπει να διακρίνουμε σ’ αυτό μια διάγνωση περί ανικανότητας;
«άλλες φορές εκείνο θα το ήθελε κι ο άνδρας τού το απαγορεύει.»
Μήπως πρέπει να διακρίνουμε σ’ αυτό μια διάγνωση πριαπισμού;
«Φαίνεται, συνεπώς, πως η ύπαρξη τούτη έχει συχνά μια ζωή και μια νοημοσύνη ξεχωριστές από κείνες του ανδρός.»
Δεν μπορούμε να παραλείψουμε να σημειώσουμε πως, ως προς τη συμπεριφορά, αυτό το πέος έχει μια θηλυκή νοημοσύνη, για να χρησιμοποιήσουμε έναν ελαφρά επιστημονικό όρο.
«και πως αυτός ο τελευταίος είναι λάθος να ντρέπεται να του δίνει ένα όνομα ή να τον επιδεικνύει, αναζητώντας διαρκώς να καλύψει και να αποκρύψει αυτό που θα έπρεπε να κοσμεί και να εκθέτει με πομπή, ως έναν ιερουργό.»
Το ελεύθερο πνεύμα του Leonardo da Vinci σ’ όλο του το μεγαλείο!
• Ο Δρ. Νίκος Λυγερός είναι Στρατηγικός Σύμβουλος και καθηγητής Γεωστρατηγικής. Καθηγητής Πανεπιστημίου της Lyon – Μαθηματικός, Ζωγράφος, Ποιητής, Σκηνοθέτης, Γλωσσολόγος κ.ά. Δείτε το βιογραφικό του εδώ.
Επιμέλεια, πηγή: Νίκος Λυγερός Λόγοι Σοφίας
Κείμενα: Opus of N. Lygeros www.lygeros.org - 3548) Το πρόβλημα της συμμετρίας του ανθρώπου του Βιτρούβιου του Leonardo da Vinci. Perfection 9 1 1/2008. Le problème de la symétrie de l'homme de Vitruve de Leonardo da Vinci. 5598) Remarques de Leonardo da Vinci sur la verge. Perfection 11 3 3/2010. Eλ. Παρατηρήσεις του Leonardo da Vinci επί του πέους.
Διαβάστε επίσης:
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Ν. Λυγερός: Το πρόβλημα της συμμετρίας του
ανθρώπου του Βιτρούβιου του Leonardo da Vinci
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της ιδιοφυΐας του Leonardo da Vinci είναι η ανάδειξη. Μια απλή λεπτομέρεια για όλους τους άλλους, μέσω του ύφους του, μετατρέπεται σε στίγμα γνώσης. Έτσι, όταν μελετά και ζωγραφίζει τις αναλογίες του ανθρώπου του Βιτρούβιου δεν εξετάζει μόνο το ανδρικό κορμί.
Στο πιο αφαιρετικό επίπεδο, δίνει μια προσεγγιστική μέθοδο της επίλυσης του τετραγωνισμού του κύκλου που δεν έχει λύση με την αποκλειστική χρήση του χάρακα και του διαβήτη. Δίνει, όμως, και πληροφορίες για το ανθρώπινο σώμα που δεν είναι μόνο και μόνο η υλοποίηση των θεωρητικών υπολογισμών του Βιτρούβιου. Ένα από τα προβλήματα που αναδεικνύει η ιδιοφυΐα του, είναι η ασυμμετρία της συμμετρίας του ανθρώπινου σώματος.
Επιφανειακά, ο άνθρωπος έχει φαινομενικά μια αξονική συμμετρία. Όμως, όπως το διευκρινίζει η τέχνη του Leonardo da Vinci, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Το ανδρικό κορμί είναι σχεδόν συμμετρικό, αλλά δεν είναι απόλυτα συμμετρικό. Το ίδιο ισχύει και για την αναπαράσταση του ανθρώπου του Βιτρούβιου από το Leonardo da Vinci.
Φαινομενικά, το έργο είναι η αρχιτεκτονική πρόσοψη του ανθρώπινου οικοδομήματος. Αν εξετάσουμε, όμως, μεθοδικά τις λεπτομέρειες που καταγράφει ο Leonardo da Vinci, θα δούμε ότι η αναπαράστασή του είναι όντως πολλαπλή.
Η διαφορά μεταξύ δεξιού και αριστερού ποδιού είναι προφανής. Το ίδιο ισχύει και για τα χέρια. Όμως, αν δεν προσέξουμε τα χαρακτηριστικά του κορμιού, θα παραμείνουμε στην εντύπωση ότι είναι απόλυτα συμμετρικός. Ξεχνάμε ότι η ιδιότητα του βαρύκεντρου για τον ομφαλό δεν καθορίζεται αποκλειστικά και με μονοσήμαντο τρόπο. Διότι ακόμα και ο κορμός έχει μια μικρή κλίση που προέρχεται από τη διαφορετική τοποθέτηση των ποδιών στο κάτω μέρος της εικόνας. Η διπλή επικάλυψη αναγκάζει αυτή την κλίση για να είναι ρεαλιστικό το μοντέλο. Δεν είναι απλώς μια ζωγραφιά αλλά ένα δομικό σύστημα.
Οι ανδρικοί μύες που βρίσκονται πάνω από τη λεκάνη δίνουν ήδη το στίγμα της ασυμμετρίας. Αυτή η έλλειψη απόλυτης συμμετρίας γίνεται πιο αισθητή στο κάτω μέρος, στο επίπεδο των μηρών. Το εσωτερικό του δεξιού μηρού βρίσκεται μπροστά στο αριστερό ανάλογό του. Και αυτή η στάση ενισχύεται και από την ανοιχτή επικάλυψη.
Πιο συγκεκριμένα, η ακριβής αναπαράσταση του ανδρικού πέους από το Leonardo da Vinci που δείχνει και τη διαφορά ύψους των όρχεων, όταν οι μηροί είναι ανοιχτοί, δείχνει ένα διαφορετικό άνοιγμα. Από τη δεξιά πλευρά ο διαχωρισμός μεταξύ μηρού και πέους γίνεται στο επίπεδο του πάνω μέρους του χιτώνα, ενώ δεν ισχύει το ανάλογο από την άλλη πλευρά.
Στην πραγματικότητα, αν ο άνθρωπος του Βιτρούβιου καθόταν όρθιος, απόλυτα συμμετρικά σε σχέση με το θεατή, ο διαχωρισμός δεν θα γινόταν στο επίπεδο του χιτώνα, εξαιτίας των εσωτερικών μηρών που ακολουθούν τη γωνία των οστών, όπως διαμορφώνεται από τη λεκάνη.
Αυτό σημαίνει ότι ο Leonardo da Vinci διατύπωσε αυτή τη λεπτομέρεια για να διατηρήσει τη ρεαλιστικότητα του μοντέλου. Κατά συνέπεια, ο Leonardo da Vinci δεν διατυπώνει μόνο τις εξωτερικές αναλογίες του Βιτρούβιου αλλά και την εσωτερική δομή του ανθρώπινου σώματος, μέσω του ανδρικού κορμιού. Και για να το αναδείξει, χρησιμοποιεί την ασυμμετρία της ανθρώπινης συμμετρίας. Έτσι δίνει και το στίγμα της ιδιοφυΐας του.
![Vitruvian Man (Le proporzioni del corpo umano secondo Vitruvio]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1Y59Uuw0WhA0DGjupNV20Eu_PmnayHXPBJ00RNjmkL7N3snZtwSy560hbjIbcoyZxPPg4-YX9Lvh2qPcj1V8i2OlUeeAl_bzm_xQdf5U1VDyMyVOee0L8z-0zICTfbdokHUeO-BI-9uKA/s1600/3548_Da_Vinci_Vitruve.jpg "Vitruvian Man (Le proporzioni del corpo umano secondo Vitruvio]")
Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου Λεονάρντο ντα Βίντσι, 1487
Το γυμνό κορμί του Vincent
Γιατί το έβαλες εκεί;
Δεν υπήρχε χώρος αλλού;
Δεν ήθελες;
Εκτός αν το ήθελε εκείνο.
Το γυμνό κορμί του Vincent
δεν μπορούσε να σ’ αγκαλιάσει
μόνο να δοθεί. Και δόθηκε.
Σε σένα. Για πάντα. Ν. Λυγερός
Παρατηρήσεις του Leonardo da Vinci
επί του πέους - Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά:
Το ανοιχτό πνεύμα του Leonardo da Vinci δεν φαίνεται μονάχα στις σκληρές επιστήμες, μα και στις άλλες. Πράγματι, δεν ικανοποιείται να μελετά τα στατικά σημεία, μα και τη δυναμική δια μέσου της συμπεριφοράς, όχι δίχως χιούμορ, καθώς το αποδεικνύει το κείμενό του.
«Εκείνο έχει αναφορές στην ανδρική νοημοσύνη και ενίοτε κατέχει μια δική του νοημοσύνη·»
Με αυτή την εισαγωγή, είναι σαφές ότι ο Leonardo da Vinci τοποθετείται ευθέως πάνω σε ένα πρωτόκολλο διαφορετικό από αυστηρώς βιολογικό ή ανατομικό.
«εις πείσμα της θελήσεως που ορέγεται να το αφιονίζει, εκείνο πεισμώνει και ενεργεί κατά τον δικό του ιδιάζοντα τρόπο, κινούμενο ενίοτε άνευ της συγκατάθεσης του ανδρός ή ακόμη και εν αγνοία του.»
Η δράση του υποθαλάμου δεν αμφισβητεί αυτόν τον ισχυρισμό, παρά μόνον στην περίπτωση μιας ολιστικής προσέγγισης του εγκεφάλου, όμως ο χωρισμός σε ζώνες μέσω του νεο-φλοιού του εγκεφάλου επαναφέρει την παρατήρησή του στα σημερινά δεδομένα.
«είτε κοιμάται, είτε βρίσκεται σε κατάσταση εγρήγορσης, εκείνο δεν είναι παρά η ώθηση του·»
Από άποψη ηθολογίας, επιμένει στον διαχωρισμό των οντοτήτων, υπογραμμίζοντας μιαν αντίθεση που δεν ερμηνεύει ως συμπληρωματικότητα.
«συχνά ο άνδρας κοιμάται κι εκείνο ξυπνά·»
Ο παράδοξος ύπνος ανταποκρίνεται άνετα σ’ αυτό.
«και συμβαίνει να είναι ξύπνιος ο άνδρας κι εκείνο να κοιμάται·»
Αυτή τη φορά δεν πρέπει να βλέπουμε παρά μία αλληγορία.
«άλλες φορές ο άνδρας θέλει να το χρησιμοποιήσει κι εκείνο το αρνείται.»
Μήπως πρέπει να διακρίνουμε σ’ αυτό μια διάγνωση περί ανικανότητας;
«άλλες φορές εκείνο θα το ήθελε κι ο άνδρας τού το απαγορεύει.»
Μήπως πρέπει να διακρίνουμε σ’ αυτό μια διάγνωση πριαπισμού;
«Φαίνεται, συνεπώς, πως η ύπαρξη τούτη έχει συχνά μια ζωή και μια νοημοσύνη ξεχωριστές από κείνες του ανδρός.»
Δεν μπορούμε να παραλείψουμε να σημειώσουμε πως, ως προς τη συμπεριφορά, αυτό το πέος έχει μια θηλυκή νοημοσύνη, για να χρησιμοποιήσουμε έναν ελαφρά επιστημονικό όρο.
«και πως αυτός ο τελευταίος είναι λάθος να ντρέπεται να του δίνει ένα όνομα ή να τον επιδεικνύει, αναζητώντας διαρκώς να καλύψει και να αποκρύψει αυτό που θα έπρεπε να κοσμεί και να εκθέτει με πομπή, ως έναν ιερουργό.»
Το ελεύθερο πνεύμα του Leonardo da Vinci σ’ όλο του το μεγαλείο!
• Ο Δρ. Νίκος Λυγερός είναι Στρατηγικός Σύμβουλος και καθηγητής Γεωστρατηγικής. Καθηγητής Πανεπιστημίου της Lyon – Μαθηματικός, Ζωγράφος, Ποιητής, Σκηνοθέτης, Γλωσσολόγος κ.ά. Δείτε το βιογραφικό του εδώ.
Επιμέλεια, πηγή: Νίκος Λυγερός Λόγοι Σοφίας
Κείμενα: Opus of N. Lygeros www.lygeros.org - 3548) Το πρόβλημα της συμμετρίας του ανθρώπου του Βιτρούβιου του Leonardo da Vinci. Perfection 9 1 1/2008. Le problème de la symétrie de l'homme de Vitruve de Leonardo da Vinci. 5598) Remarques de Leonardo da Vinci sur la verge. Perfection 11 3 3/2010. Eλ. Παρατηρήσεις του Leonardo da Vinci επί του πέους.
Διαβάστε επίσης:
- Ν. Λυγερός: Το βάρβαρο μίσος του σώματος και Εκείνοι που ήθελαν να ρίξουν την πέτρα πάνω στη γυναίκα
- Λεονάρντο ντα Βίντσι: Άρθρα, αναλύσεις, Διαλέξεις του Ν. Λυγερού [Leonardo da Vinci Articles & Analyses, Videos of N. Lygeros]
- Ν. Λυγερός: Γενικές αξίες και γενικόλογες αρχές... Άλλο αγώνας κι άλλο πληροφόρηση
- Ν. Λυγερός: Λεπτομέρεια της Παναγίας με το γαρύφαλλο και Ο κόσμος του Leonardo da Vinci
