Ν. Λυγερός: Λεπτομέρεια της Παναγίας με το γαρύφαλλο και ο κόσμος του Leonardo da Vinci


Λεπτομέρεια της Παναγίας με το γαρύφαλλο
Μετάφραση από τα γαλλικά: Σάνη Καπράγκου
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Έχεις παρατηρήσει μια λεπτομέρεια
στην Παναγία με το γαρύφαλλο;

Ποιος κρατά το γαρύφαλλο;
Και ποιος αγγίζει το πορφυρό;

Το θείο βρίσκεται παντού
μα πάντοτε διαφορετικό. 

Εάν η Παρθένος κρατά το στέλεχος
είναι γιατί προέρχεται από το παρελθόν. 

Εάν ο Χριστός αγγίζει τα πέταλα
είναι γιατί απευθύνεται στο μέλλον. 

Η μία προσφέρει τη ζωή για τον θάνατο.
Ο άλλος πεθαίνει για να προσφέρει τη ζωή.

Ο κόσμος του Leonardo da Vinci

Ο κόσμος του Leonardo da Vinci είναι απλός. Ονομάζεται σύμπαν. Το αντικείμενο της σκέψης του είναι αυτό το σύμπαν, τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Και μη νομίζεις, αγαπητέ αναγνώστη, ότι χρησιμοποιούμε το ύφος και το χιούμορ του Βολταίρου, όπως υπάρχει στον Μικρομέγα, διότι ο Leonardo da Vinci γεννήθηκε 300 χρόνια πριν από αυτό το φιλοσοφικό παραμύθι.

Δεν υπάρχει, λοιπόν, λόγος να εκφραστούμε με τον ίδιο τρόπο, αν και βέβαια δεν θα ήταν απαγορευμένο, όπως σ’ ένα άλλο έργο. Δεν θέλουμε να κλονίσουμε τα ηθικά, τα κοινωνικά και τα πολιτικά θεμέλια της εποχής μας με τις αναφορές μας στο έργο του Leonardo da Vinci. Είμαστε όμως υποχρεωμένοι να παραδεχθούμε ότι ο βίος του είναι μια καθαρή απόρριψη των κοινωνικών μας δεδομένων. 

Ο Leonardo da Vinci έδινε σημασία σε τόσα πολλά πράγματα που η κοινωνία μας με τη σοφία της θεωρεί ανούσια, που δεν θα τολμούσαμε να τον ονομάσουμε σοφό. Κατά συνέπεια, προτιμούμε να τον αποκαλούμε απλά ιδιοφυή. Επιπλέον, αυτή η ονομασία εντάσσεται καθαρά μέσα στο πλαίσιο της ανθρωπότητας και δεν μπορεί να ενοχλεί τη σοφή μας κοινωνία. 

Ούτως ή άλλως, το έργο του Leonardo da Vinci δεν είναι μελετημένο για να είναι προσιτό ή προσβάσιμο, διότι δεν το έγραψε για να δημοσιευτεί. 

Ο Leonardo da Vinci ήξερε την αξία των ατόμων της εποχής του και σχεδόν συνειδητά έγραψε για τους αγέννητους. 
  • Διότι ο κόσμος του Leonardo da Vinci δεν ανήκει μόνο στο παρελθόν, όπως θα το ήθελε η κοινωνία του παρόντος, ανήκει και στο μέλλον. Είναι μια γυναίκα που έχει παρελθόν κι ένας άνδρας που έχει μέλλον, όπως θα έλεγε ο Wilde.
Ο κόσμος του Leonardo da Vinci ανήκει και στον ανύπαρκτο λαό που διασχίζει τους αιώνες, για να σώσει την ανθρωπότητα από τη λήθη της κοινωνίας. Έτσι κάθε λεπτομέρεια του έργου του είναι μια ένδειξη ότι υπάρχει ο κόσμος. 

Κάθε ιδιοφυΐα του τον κρατάει ζωντανό μέσα από τα βιβλία των νεκρών. Μόνο με αυτόν τον τρόπο, αγαπητέ αναγνώστη, περνά το μήνυμα που κωδικοποιεί η νοημοσύνη για το μέλλον της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό και ο Leonardo da Vinci μάς προειδοποιεί. 

Μόνο όποιος είναι μαθηματικός μπορεί να διαβάσει το έργο του, διότι, όπως λέει ο Γαλιλαίος, το βιβλίο της φύσης είναι γραμμένο με μαθηματικά. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει πρόβλημα αν είναι σπάνιοι αυτοί που ασχολούνται με το έργο του Leonardo da Vinci. Το μόνο που έχει σημασία είναι ότι αυτή η σπανιότητα επαρκεί. 
  • Αυτό είναι το μετα-μήνυμα που πρέπει να περάσει στους ανθρώπους. 
Επιπλέον, όσο λιγότεροι είναι τόσο είναι πιο αναγκαίο το έργο τους, διότι η κοινωνία θα κάνει ό,τι μπορεί για να το εξαφανίσει, όπως έγινε και στην περίπτωση του Vivaldi που έσωσε ο Bach μέσω του έργου του. 

Γι’ αυτόν το λόγο ο Michelstaedter μάς είπε ότι μόνο το άπειρο έργο δικαιολογεί την ύπαρξή μας. 

Το έργο του Leonardo da Vinci παραλίγο να χαθεί εξολοκλήρου χάρη στην κοινωνία της αδιαφορίας. Το πρόβλημα είναι, λοιπόν, αν θα υπήρχε ο κόσμος του Leonardo da Vinci. Βέβαια, δεν θέλουμε να επιλύσουμε αυτό το πρόβλημα. 

Διότι, όπως γράφει ο Schopenhauer, μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε, όχι όμως να θέλουμε ό,τι θέλουμε. Η θέλησή μας ανήκει στην ανθρωπότητα. Αυτό μας διδάσκει ο κόσμος του Leonardo da Vinci.

Διαβάστε αναλυτικά:

Σοφία Ντρέκου / Νίκος Λυγερός Λόγοι
Κείμενα/Ποίηση: Opus of N. Lygeros

Madonna of the Carnation

Πίνακας του Leonardo da Vinci 
«Madonna of the Carnation» 1478–1480

The Madonna of the Carnation, a.k.a. Madonna with Vase or Madonna with Child, is a Renaissance oil painting by Leonardo da Vinci created around 1478-1480. It is permanently displayed at the Alte Pinakothek gallery in Munich, Germany.

The central and centered motif is the young Virgin Mary seated with Baby Jesus on her lap. Depicted in precious clothes and jewellery, with her left hand Mary holds a carnation (interpreted as a healing symbol).The faces are put into light while all other objects are darker, e.g. the carnation is covered by a shadow. The child is looking up, the mother is looking down — there is no eye contact. The setting of the portrait is a room with two windows on each side of the figures.

Originally this painting was thought to have been created by Andrea del Verrocchio but subsequent art historians agree that it is Leonardo's work.

The Madonna and Child was a common motif in Christian art during the Middle Ages. This painting is the only work by Leonardo which is permanently on display in Germany.





Σημείωση Σοφία Ντρέκου: Ο πρώτος ανεξάρτητος πίνακας του Λεονάρντο θεωρείται από πολλούς η Παναγία με το γαρύφαλλο που βρίσκεται σήμερα στην Παλαιά Πινακοθήκη του Μονάχου, αν και μάλλον τον ζωγράφισε όσο βρισκόταν ακόμα στο εργαστήριο του Βερόκιο. Σε αυτό το έργο διακρίνονται και επιδράσεις από τους Φλαμανδούς ζωγράφους του παρελθόντος. Ανάλογοι πίνακες ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένοι τον 15ο αιώνα στη Φλωρεντία και προορίζονταν για ιδιωτικό προσκύνημα. 

Η Παναγία με το γαρύφαλλο «Madonna of the Carnation», ανήκει στην ρωμαιοκαθολική θεολογία. Δείτε σχετικό άρθρο με τις «Δογματικές διαφορές Εκκλησίας και παπισμού σχετικά με το πρόσωπο της Θεοτόκου».
Συνομιλίες
Αθηνά Κεχαγιά 17 Αυγούστου 2013

Αθηνά Κεχαγιά ΣΥΝΕΧΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΗΣΙΣΑ: Tαὐτὸ τ' ἔνι ζῶν καὶ τεθνηκὸς καὶ ἐγρηγορὸς καὶ καθεῦδον καὶ νέον καὶ γηραιόν· τάδε γὰρ μεταπεσόντα ἐκεῖνά ἐστι κἀκεῖνα πάλιν μεταπεσόντα ταῦτα.
Ένα και το αυτό είναι το ζωντανό και το πεθαμένο, το ξύπνιο και το κοιμισμένο, το νέο και το γερασμένο• διότι αυτά, μεταβαλλόμενα, είναι εκείνα κι εκείνα, πάλι μεταβαλλόμενα, είναι αυτά! (Ηράκλειτος, απόσπ. 88)

Το απόσπασμα διασώζει ο Πλούταρχος, στο έργο του «Παραμυθητικός προς Απολλώνιον».. 17 Αυγούστου 2013 στις 8:25 μ.μ.

Αθηνά Κεχαγιά: Τα λιγοστά κείμενα του Παρμενίδη που έφθασαν έως εμάς δείχνουν, συν τοις άλλοις ότι ο λόγος του είναι απόλυτος:

«ὡς ἀγένητον ἐὸν καὶ ἀνώλεθρόν ἐστιν,
ἔστι γὰρ οὐλομελές τε καὶ ἀτρεμὲς ἠδ΄ ἀτέλεστον·
[5] οὐδέ ποτ΄ ἦν οὐδ΄ ἔσται, ἐπεὶ νῦν ἔστιν ὁμοῦ πᾶν,
ἕν, συνεχές·»

Η ουσία του σύμπαντος είναι μία, αγέννητη, ακατανόητη, μονογενής τέλεια, ανεπανάληπτη. Δεν ήτανε ποτέ, ούτε θα είναι κάποτε, γιατί το τότε και το τώρα αποτελούν μαζί το παν, το Ένα, τη Συνέχεια. (Παρμενίδης: 540-470 π.X.)

* Μικρές Εκδόσεις Γιῶργος Ἐχέδωρος. 17 Αυγούστου 2013 στις 8:25 μ.μ.