Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Η καινοτομία στην εκπαίδευση - Ν. Λυγερός
Η καινοτομία στην εκπαίδευση προέρχεται από την εισαγωγή της παιδείας. Πιο συγκεκριμένα η παιδεία που λειτουργεί σε ελεύθερο πλαίσιο μετά από τη διπλή επιλογή του Δασκάλου και του μαθητή, μπορεί να επηρεάσει τόσο ριζικά και ριζοσπαστικά την υποχρεωτική εκπαίδευση, που αποτελεί καινοτομία. Διότι ουσιαστικά χρησιμοποιεί τον εγκέφαλο ως τεχνολογία αιχμής και δεν τον περιορίζει μόνο στο ρόλο του διαχειριστή μιας βάσης δεδομένων.
Έτσι η γνώση των δομικών στοιχείων του εγκεφάλου, είναι απαραίτητη για να αξιοποιηθεί αποτελεσματικά και στρατηγικά. Κατά συνέπεια, δίνουμε έμφαση σ’ ένα εργαλείο που θεωρείται απλώς ως ένα μαύρο κουτί για την εκπαίδευση. Γι’ αυτό τον λόγο προωθούμε μαθήματα όπως είναι το σκάκι για την ανάπτυξη της σκέψης των μικρών ανθρώπων, διότι τους μαθαίνει τις μη αναστρέψιμες κινήσεις από τις οποίες θα επινοήσουν το απαραίτητο της προετοιμασίας, αλλά και την αναγκαία στρατηγική που θα δημιουργηθεί μέσω του εντοπισμού των προβλημάτων και των εμποδίων τους για να επιτευχθεί ο εξωστρατηγικός στόχος που επιλέχθηκε μέσω του οράματος της μεταστρατηγικής.
Στην συνέχεια, μέσω της ρομποτικής μπορούμε να δούμε συνδυαστικά πώς διαφορετικοί τομείς, όπως είναι τα μαθηματικά, η φυσική, η πληροφορική, η μηχανολογία, η συνδεσμολογία μπορούν να λειτουργήσουν ολιστικά για να προσφέρουν στον μικρό άνθρωπο να δημιουργήσει ένα τεχνητό ον που έχει ως οντολογία την τελεολογία, αφού υπάρχει για να εκτελεί μια αποστολή.
Με αυτόν τον τρόπο, η παιδεία αλλάζει τα δεδομένα της εκπαίδευσης αφού εισάγει συνδυασμούς και ελιγμούς που δεν εμπλουτίζουν απλώς τη σκακιστική σκέψη, αλλά μεταμορφώνουν τη συστημική σε μια κυβερνητική, όπου η ανάδραση παίζει το ρόλο της μετασκέψης, για ν’ απελευθερώσει τα νοητικά σχήματα των μικρών ανθρώπων.
Το μάθημα του υπηρέτη
άγγιξε τον μαθητή διότι δεν ήξερε
για τους αιώνες και τη μάχη
για τους αιώνες και τη μάχη
ενάντια στους βάρβαρους
είδε λοιπόν τα στοιχεία
μιάς αόρατης δομής
έτσι η ορθολογικότητα,
η αξιοπρέπεια,
η φιλοσοφία
η στρατηγική
κι ο ανθρωπισμός
του φάνηκαν πολλές πτυχές
για ένα μόνο μάθημα
ενώ ο δάσκαλος ως υπηρέτης
της Ανθρωπότητας
δεν έλεγε τίποτα άλλο
από το πρέπον που είχε μάθει
από το χρόνο. - Ν. Λυγερός
Εκπαίδευση και Κοινωνία
Η εκπαίδευση είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας. Όχι διότι πρέπει να το λύσει μα γιατί πρέπει να ζήσει με αυτό και να το χρησιμοποιήσει ως λύση για άλλα προβλήματα πιο σοβαρά όσον αφορά στο κόστος που προκαλούν σε σχέση με τους ψηφοφόρους. Για την κοινωνία η αξία του προβλήματος προέρχεται από το κέρδος που μπορεί να βγάλει λύνοντάς το ή ακόμα καλύτερα από την εντύπωση ότι το έλυσε. Η εκπαίδευση δεν είναι ουσιαστική για την κοινωνία διότι αφορά μόνο και μόνο το μέλλον ενώ η κοινωνία ασχολείται μόνο και μόνο με το παρόν.
Ο ορίζοντάς της είναι μικρός. Πρέπει να επιβιώσει καθημερινά. Ενώ η εκπαίδευση ζει μέσα στο αύριο. Συνεπώς είναι ένα ουσιαστικό λάθος να ενσωματωθεί η εκπαίδευση στα κοινωνικά προβλήματα. Η κοινωνία όχι μόνο δεν είναι σε θέση να λύσει το πρόβλημα της εκπαίδευσης αλλά δεν της συμφέρει. Η κοινωνία αναζητά την ισορροπία ενώ η εκπαίδευση είναι θέμα αλλαγής.
Η εκπαίδευση έχει ανάγκη τον άνθρωπο ενώ η κοινωνία το άτομο. Ο στόχος της εκπαίδευσης είναι να δημιουργεί τον άνθρωπο μέσω του ατόμου που της προσφέρει η κοινωνία. Το μοντέλο της εκπαίδευσης βασίζεται στις ανθρώπινες σχέσεις ενώ η κοινωνία κάνει χρήση των σχέσεων ιεραρχίας μέσα σε ένα ανώνυμο πλαίσιο. Η εκπαίδευση δημιουργεί την έννοια του ανθρώπου μέσω της αξιολογίας και η κοινωνία αφαιρεί κάθε ανθρώπινο στοιχείο από το άτομο.
Με όλα αυτά τα αντιφατικά στοιχεία είναι δύσκολο για τη νοημοσύνη να αποδεχθεί ότι όντως η κοινωνία επιδιώκει να λύσει τον προβληματισμό της εκπαίδευσης. Άρα πρέπει το θέμα να αλλάξει ριζικά όσον αφορά στο πλαίσιο επίλυσης.
Η εκπαίδευση έχει μία αξία εξαιτίας της ανθρωπιάς που εμπεριέχει. Είναι η βάση της και το θεμέλιό της. Δίχως την ανθρωπιά ο δάσκαλος εκφυλίζεται και γίνεται πια ένας απλός καθηγητής που χρειάζεται το σύστημα για να επιβιώσει. Δεν μπορεί πια ούτε να έχει τον ρόλο του Σωκράτη ούτε το επίπεδο του μέντορα.
Ο σεβασμός του φοιτητή προέρχεται από το σύστημα και όχι από την αναγνώριση της αξίας. Η εκπαίδευση βασίζεται στην ουσία στο ασύμμετρο διπολικό ζευγάρι του δασκάλου και του μαθητή με την ελεύθερη επιλογή του καθενός. Αυτό το ζευγάρι ζει και έχει νόημα μόνο μέσα στην ανθρωπότητα και παραβιάζει τα κοινωνικά δεδομένα.
Δημιουργεί επιπλέον ένα πλαίσιο προβληματισμού και αναθεώρησης των γνώσεων πράγμα το οποίο ανατρέπει de facto την κοινωνία. Η εκπαίδευση χρειάζεται ελευθερία και νοημοσύνη διότι κανένα άλλο εργαλείο του ανθρώπου δεν του δίνει πρόσβαση στο μέλλον, στο συνεχόμενο μέλλον. Και αυτό μπορούμε να το πετύχουμε μέσω της έρευνας. Αν η εκπαίδευση αγγίζει το παρόν όπως θα το ήθελε η κοινωνία, μετά από λίγο θα ζούσε στο παρελθόν. Ενώ η εκπαίδευση παράγει τη μνήμη του μέλλοντος.
Νοημοσύνη και Καινοτομία
Πολλοί μπερδεύουν ασύστολα την έννοια της νοημοσύνης με αυτή της διαίσθησης. Και βέβαια είναι οι ίδιοι που ταυτίζουν την πατέντα με την καινοτομία. Μάλιστα σε πιο τεχνικό επίπεδο υπάρχει και η ανάμειξη της ανακάλυψης με την απλή δημοσίευση.
Με αυτήν την ισοπέδωση των εννοιών καταλήγουμε είτε στην υπερβολή είτε στην απαξίωση. Διότι όλοι έχουν την εντύπωση ότι κάνουν το ίδιο ενώ αγγίζουν μόνο μία από αυτές τις έννοιες. Σε επιστημονικό επίπεδο είμαστε πάντα υποχρεωμένοι να δικαιολογήσουμε τη διαφορά για να γίνει κατανοητό το επίτευγμα.
Διότι μια καινοτομία σαν αυτές του Tesla δεν είναι μόνο μία πατέντα. Διότι μία νοημοσύνη σαν αυτή του Einstein δεν είναι απλώς διαίσθηση. Και μία ανακάλυψη σαν αυτή του Galois δεν είναι μόνο και μόνο μία δημοσίευση. Επίσης σε αυτό το πλαίσιο εμπλέκεται και το θέμα της εφευρετικότητας που δεν είναι απλή δημιουργικότητα. Γι’ αυτό το λόγο εξετάζουμε συγκεκριμένα τον συνδυασμό της νοημοσύνης με την καινοτομία.
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό μεθοδολογικά να εντοπίσουμε την αξία της απαγωγής σε σχέση με την επαγωγή και την συνεπαγωγή.
Το πρωτοποριακό σκέλος της απαγωγής που της δίνει και τον ριζοσπαστικό της χαρακτήρα, είναι η επικινδυνότητα του συμπεράσματος αφού βασίζεται αναπόφευκτα σε πολύ λιγότερα στοιχεία. Κατά συνέπεια χρειάζεται μια διαχείριση κρίσης με την θετική και αποτελεσματική της έννοια. Σε αυτό το πεδίο η νοημοσύνη είναι απαραίτητη για την επίλυση αλλά και για την προσέγγιση.
Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητα του ίδιου τύπου όπως το βλέπουμε στο παράδειγμα του Hardy και του Ramanujan. Αλλά χρειάζεται γνώσεις για να περάσει το στάδιο της καινοτομίας, η οποία θα έχει εφαρμογές. Διότι και αυτές είναι σημαντικές αφού αλλιώς μπορεί να εκφυλιστεί η διαδικασία και να καταλήξουμε απλώς σε μια πατέντα.
Όσοι πιστεύουν ότι αυτό το κριτήριο δεν είναι απαραίτητο, μπορούν να εξετάσουν την ιστορία και την καταγραφή αυτών των ιδεών που άλλαξαν τη θεώρηση του κόσμου. Έτσι η νοημοσύνη και η καινοτομία, μπορούν να παρουσιαστούν ως ένα συνδυασμό που παράγει έργο κι όχι μόνο σκέψη. Δεν είναι φιλοσοφία αλλά πράξη.
Ο Νίκος Λυγερός γεννήθηκε το 1968 στο Βόλο.
Είναι μαθηματικός, συγγραφέας, σκηνοθέτης
► διαβάστε την συνέχεια του βιογραφικού »
1177) Εκπαίδευση και Κοινωνία. Perfection 6 4 4/2005. Éducation
et société. Education and Society. Ру. Обучение и общество.
11132) Το μάθημα του υπηρέτη. (ποίημα). Perfection 14 1 1/2013.
14241 - Νοημοσύνη και Καινοτομία. Ν. Λυγερός January 4, 2014
• Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: "Νοημοσύνη και Καινοτομία"
Κεντρική αίθουσα XENIA VOLOU. 20 Οκτωβρίου 2014 - Πρόσκληση
