Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Η Καραγκούνα - Ν. Λυγερός
Γενναίοι Καραγκούνηδες πριν απ' εκατό χρόνια
ξαναγινήκατε Ρωμιοί με βόλια και κανόνια.
Νικήσατε τσιφλικάδες σ' αιματηρούς αγώνες,
λευτερώσατε τη χώρα, σκλαβωμένη αιώνες.
Κι όμως ποιος χορός εξηγεί τα κατορθώματά σας,
ποιο τραγούδι ερμηνεύει τόσα καμώματά σας;
Μοναδική εξαίρεση είναι η καραγκούνα*
που διακριτικά μιλά για παλαιά φουρτούνα.
Οι παλιννοστούντες ομογενείς και το
ελληνικό πνεύμα - Ν. Λυγερός
Κάθε κύμα προσφυγιάς προκαλεί ένα δέος στα άτομα που δεν γνωρίζουν ούτε την αιτία της προσφυγιάς ούτε την οντολογία και το πνεύμα του πρόσφυγα. Η κοινή λογική με τη χαρακτηριστική της ημιμάθεια γενικεύει εύκολα τοπικές καταστάσεις και δημιουργεί μια λανθασμένη αντίληψη.
Ειδικά στη Θράκη όλοι γνωρίζουμε τις δυσκολίες που πάσχισε να ξεπεράσει το ποντιακό στοιχείο, όταν ξέφυγε από τα δεσμά του στρατιωτικού καθεστώτος της Τουρκίας. Παρ’ όλα αυτά η γενική στάση της αντιμετώπισης της προσφυγιάς δεν άλλαξε ουσιαστικά.
Οι παλιννοστούντες ομογενείς αποδεικνύουν και αναδεικνύουν τα κοινωνικά προβλήματα και τις λανθασμένες γενικεύσεις. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να αλλάξει προς το θετικό η αντιμετώπιση του ποντιακού στοιχείου από το θεσμικό, το κρατικό αλλά και το κοινωνικό πλαίσιο.
Όμως το ρωσοποντιακό στοιχείο έρχεται και πάλι για να ανατρέψει την ίδια την αλλαγή που θεωρούσαμε δεδομένη. Οι παλιννοστούντες ομογενείς δεν είναι όλοι ίδιοι. Είναι και αυτοί διαφορετικοί διότι είναι απλώς άνθρωποι.
Τα οικονομικά δεδομένα δεν ισοπεδώνουν όλα τα άλλα στοιχεία. Δεν αποτελούν ένα ομογενές σύνολο που επιδιώκει έναν κοινό στόχο. Θέλουν να ζήσουν ως Έλληνες στην ιστορική τους πατρίδα, στην πατρίδα που τους υποσχέθηκε την ελευθερία της ζωής και της σκέψης. Πολλοί από τους παλιννοστούντες ομογενείς κατέχουν αυτό που ονομάζουμε ελληνικό πνεύμα.
Αυτό το πνεύμα σε συνδυασμό με τη ρωσική κουλτούρα εμπλουτίζεται φυσιολογικά και σε διάφορους τομείς όπως ο επιστημονικός, ο γλωσσικός αλλά και ο μουσικός. Η διαφορετικότητά τους είναι σημαντική και εξηγείται και από το μέγεθος της Σοβιετικής Ένωσης.
Συνεπώς πρέπει να εμπλουτίσουμε τον ελληνικό χώρο με αυτό το ζωντανό στοιχείο όπως ήδη έχει αποφασιστεί κρατικά. Βέβαια το κοινωνικό πλαίσιο είναι πάντα πιο αργό, άρα πρέπει να περιμένουμε ακόμα μερικά χρόνια για να έχουμε θετικά αποτελέσματα όπως έγινε και με τους Πόντιους. Δεν πρέπει συνεπώς να αντιμετωπίζουμε τους παλιννοστούντες ομογενείς ως μια ανώνυμη μάζα που φοβίζει.
- Είναι Έλληνες από διάφορες περιοχές που εμπλουτίζουν την ελληνική πραγματικότητα όπως οι καραμανλήδες, οι βλάχοι, οι καραγκούνηδες...
ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑ
Τραγούδι με προέλευση από τα Τρίκαλα Θεσσαλίας.
Ο ρυθμός του κομματιού είναι 4/4 (2-2) με εναλλαγή
σε αργό και γρήγορο και χορεύεται ως «ΙΔΙΟΤΥΠΟΣ ΧΟΡΟΣ».
Άιντε μωρή …γκού… …γκούνα Καραγκούνα
άιντε δεν σου πρέ… σου πρέπουν τα σεγκούνια,
αμ’ πως ‘δα αμ’ πις ‘δα στο παραθύρι σ’ είδα
αμ’ πως ‘δα αμ’ πις ‘δα την προκοπή σου είδα.
Άιντε θα πουλή… πουλήσω και την στάνη
άιντε να σου πά… σου πάρω ένα φουστάνι,
αμ’ πως ‘δα αμ’ πις ‘δα στο παραθύρι σ’ είδα
αμ’ πως ‘δα αμ’ πις ‘δα την προκοπή σου είδα.
Άιντε θα πουλή… πουλήσω την κατσίκα
άιντε να σου πά… σου πάρω σκουλαρίκια,
αμ’ πως ‘δα αμ’ πις ‘δα στο παραθύρι σ’ είδα
αμ’ πως ‘δα αμ’ πις ‘δα την προκοπή σου είδα.
Άιντε θα πουλή… πουλήσω και τα γίδια
άιντε να σου πά… σου πάρω και στολίδια,
αμ’ πως ‘δα αμ’ πις ‘δα στο παραθύρι σ’ είδα
αμ’ πως ‘δα αμ’ πις ‘δα την προκοπή σου είδα.
Άιντε πέρασε ένα καλοκαίρι
άιντε και δε μου δε μου ‘στειλες χαμπέρι,
αμ’ πως ‘δα αμ’ πις ‘δα στο παραθύρι σ’ είδα
αμ’ πως ‘δα αμ’ πις ‘δα την προκοπή σου είδα.
Θεσσαλία - Σβαρνιάρα [Καραγκούνα-χορός Θεσσαλίας]
Πρόκειται για τον κυριότερο χορό της Θεσσαλίας και αναφέρεται στην παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά της περιοχής.
Είναι ένας συρτός χορός,όπου οι χορευτές πιασμένοι από τις παλάμες,σχηματίζουν ανοιχτό κύκλο. Τα βήματα του χορού είναι αργά, βαριά και μεγαλοπρεπή.
α. Μέτρημα
β. Μέτρημα με μουσική
γ. Από ομάδες χορευτών
Είναι μια μορφή συρτού στα δύο με έντονο «σουστάρισμα». Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες, ελεύθερα και με κατεύθυνση προς τη φορά του κύκλου. Η ονομασία του χορού προέρχεται από τα βήματά του που είναι βαριά, σβαρνιστά. Συνήθως χορεύεται χωρίς λαβή με τους άνδρες να έχουν τα χέρια είτε στην έκταση είτε το ένα χέρι ελεύθερο και το άλλο πίσω στη μέση, ενώ οι γυναίκες έχουν τα χέρια στη μεσολαβή. Σ’ ορισμένες όμως περιοχές, χορεύουν πιασμένοι από τις παλάμες και με λυγισμένους τους αγκώνες.
2: Το αριστερό πατάει με τα δάχτυλα δίπλα στη φτέρνα του δεξιού.
3: Το δεξί εκτελεί μικρό βήμα και πατάει διαγώνια δεξιά
4: Το αριστερό πατάει με όλο το πέλμα στη φορά ου κύκλου, σταυρωτά πάνω από το δεξί, ενώ ταυτόχρονα γίνεται σουστάρισμα.
5: Το δεξί πατάει με τα δάχτυλα δίπλα στη φτέρνα του αριστερού.
6: Το αριστερό κάνει μικρό βήμα προς τη φορά του κύκλου.
[Βιβλιογραφική αναφορά: Παρούτσας, Δ., Κ., (2002), Οι ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί κατά περιοχές: Θεσσαλία - Σβαρνιάρα, paroutsas.jmc.gr]
Ιχνηλατώντας τις ρίζες της ελληνικής παράδοσης 7-12-2016: Οργανική απόδοση του σκοπού της ''Καραγκούνας" (Σβαρνιάρας). Περιέχεται στον δίσκο βινυλίου με τίτλο ''Τραγούδια της Θεσσαλίας'' που κυκλοφόρησε αρχικά το 1974 - 75 και επανεκδόθηκε σε CD το 2002 από τον Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής. Παίζουν οι μουσικοί: Κώστας Φιλίππου - κλαρίνο, Μιλτιάδης Παρασκευάς - βιολί, Θανάσης Γιαννιώτης - λαούτο. 7 Δεκεμβρίου 2016 στις 10:46 μ.μ. Σοφία Ντρέκου: Η Καραγκούνα - Ν. Λυγερός
Δείτε ακόμη:
- Ν. Λυγερός: Ο Καραγκιόζης Το παλληκάρι της σκιάς με το μακρύ το χέρι (Βίντεο: ο Ευγένιος Σπαθάρης παρουσιάζει το θέατρο σκιών)
- Ν. Λυγερός: Αν είσαι ραγιάς μη διαβάζεις... Ελληνικά χωρίς Ελληνισμό;
- Ο χορός Καραγκούνα (Σβαρνιάρα) στα νέα αναλυτικά προγράμματα Φυσικής Αγωγής
- Ν. Λυγερός: Της θρησκείας τα μυστήρια... το δάκρυ του αιώνα
- Επίσκεψη του Ν. Λυγερού στο Άγιον Όρος: 1000 χρόνια πολιτισμού (Βίντεο)
