Κείμενα Νίκος Λυγερός - Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Μετάφραση από τα γαλλικά: Σάνη Καπράγκου
Ο υπερασπιστής της Χριστιανοσύνης
Μετά την αποτυχία της πολιορκίας της Μάλτας,
ο Jean de la Valette, ο Μέγας Μαγίστρος,
ο υπερασπιστής της Χριστιανοσύνης,
έγινε ένα πρότυπο για όλους. Έσωσε όχι μόνο
το νησί της Μάλτας και την ελευθερία του
αλλά και την τιμή όλων των Ιπποτών
χάρις στο θάρρος του και τη θρυλική αντίσταση του
εναντίον της βαρβαρότητας των Οθωμανών.
Σε όλη την Ευρώπη, άνδρες και γυναίκες
άναψαν φωτιές χαράς.
Μάλτα 1565
Πριν 450 χρόνια έγινε στην Μάλτα ένας άθλος που ερμηνεύτηκε ως θαύμα σε όλη την Ευρώπη, αφού 700 Ιππότες και 5.000 Μαλτέζοι κατάφεραν ν’ αντισταθούν στη μεγάλη πολιορκία δεκάδων χιλιάδων Οθωμανών δίχως ποτέ να γονατίσουν, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές.
Όταν η σκέψη σου καταφέρνει να συλλάβει αυτό το κατόρθωμα, ενώ βλέπει το μέγεθος του νησιού, καταλαβαίνεις ότι υπήρξε μια προετοιμασία. Κι αυτή είχε αρχίσει με τη δεύτερη πολιορκία της Ρόδου το 1522, γιατί εκεί ακριβώς βρίσκονταν αυτοί που θα γίνονταν στο μέλλον οι Ιππότες της Μάλτας και που ήταν στο παρελθόν οι Ιωαννίτες στα Ιεροσόλυμα.
Ήξεραν λοιπόν τι σημαίνει μια ήττα όταν ο εχθρός είναι πανίσχυρος. Είδαν και τα αποτελέσματα του λάθους του 1559 όπου οι Οθωμανοί σκλάβωσαν όλους τους 500 κατοίκους του νησιού Γκόζο. Είχαν μάθει στα ελληνικά νησιά την ισχύ της θάλασσας, γιατί είχαν διδαχθεί από την ίδια και μάλιστα πάνω στο πετσί τους. Διότι πάνω στη θάλασσα, κάθε λάθος έχει κόστος και κάθε μεγάλο λάθος προκαλεί θάνατο.
Έτσι στη Μάλτα όλη η πόλη ενισχύθηκε πολιορκητικά. Δεν ήταν μόνο θέμα οχυρώματος έπρεπε η υπερδομή να αντέχει σε βάθος χρόνου, να αντεπεξέλθει σε ισχυρές και επαναλαμβανόμενες επιθέσεις με όλη τη βαρβαρότητα που ήξεραν. Τα τείχη της Μάλτας είναι το έργο αυτού του πνεύματος.
Οι Ιππότες δεν άφησαν τίποτα στην τύχη, διότι είχαν δει τα αποτελέσματα στα Ιεροσόλυμα και στην Ρόδο. Κάθε χτύπημα όσο ισχυρό κι αν ήταν έπρεπε να βρίσκει τείχος. Η πόλη της Μάλτας είναι γεμάτη προμαχώνες, μπαστόνια, καβαλάρηδες, κουρτίνες και αντιφυλάκεια. Και πάντα σε συνδυασμό με τη θάλασσα, ένα πέτρινο καράβι. Χρειαζόταν βέβαια και η μαχητικότητα, διότι δίχως αυτή τα τείχη είναι πέτρες και μόνο που πέφτουν δίχως υποστήριξη.
Έτσι ακόμα κι όταν χάθηκε το φρούριο της Αγίας Έλμας δεν γονάτισαν, ενώ οι Οθωμανοί αποκεφάλισαν τους Ιππότες που ήταν εκεί και κάρφωσαν πάνω σε σταυρούς τα αποκεφαλισμένα κορμιά, που θα έμπαιναν μέσα στο λιμάνι. Όταν τα είδε ο Μεγάλος Μαγίστρος διέταξε να αποκεφαλίσουν όλους τους ομήρους και να στείλουν τα κεφάλια τους ως βόλια με τα κανόνια και να τα ρίχνουν στους εισβολείς.
Έτσι οι Οθωμανοί κατάλαβαν ότι δεν είχαν φοβίσει κανένα με την κίνησή τους. Διότι οι αντοχές της Μάλτας ήταν μεγαλύτερες από την βαρβαρότητά τους.
Όσο κι αν προσπάθησαν η Μάλτα δεν έπεσε και μετά από 450 χρόνια το ιπποτικό θαύμα παραμένει στη μνήμη του λαού.
Φώναξε δυνατά!
«Αν δεν μπορούμε να μπούμε όλοι μέσα στο κάστρο
κανείς δεν θα μπει θα κρατήσουμε όλοι μαζί την πόλη μας
και θα προστατέψουμε τα τείχη μας γιατί είμαστε εδώ
σ' αυτή τη γη για τους αθώους και τον λαό κι όχι για μας».
Όταν τον άκουσαν όλοι οι Ιππότες κατάλαβαν ότι ο Μαγίστρος
ήταν όντως πολύ μεγάλος κι ετοιμάστηκαν για ν' αντέξουν
την επίθεση της βαρβαρότητας
Η Παναγία της Φιλερήμου στην Ρόδο εορτάζει 24 Σεπτεμβρίου
Ο μέγας μαγίστρος 44
Ένα όνομα. Ένα σύμβολο. Philippe de Villiers της L'Isle-Adam.
Κατά το σωτήριο έτος 1952 συνέβη το θαύμα.
Μία ανάμνηση χαραγμένη στη μνήμη των Υπηρετών.
Μέσα στο καταφύγιο, ξανασκεφτόταν την ηρωική του άμυνα, μα και τους εξακόσιους Ιππότες και τους τέσσερεις χιλιάδες πεντακόσιους οπλισμένους άντρες έναντι των διακοσίων χιλιάδων πολεμιστών τού Σουλεϊμάν.
Έξι μήνες πολιορκίας.
Μία προδοσία.
Μία ήττα μέσα στην αξιοπρέπεια.
Μία μάχη υποδειγματική.
Και μια αλληλουχία γεγονότων άνευ προηγουμένου.
Αυτή η κίνηση που έλαβε χώρα στη Ρόδο άλλαξε την πορεία του τάγματος του Saint-Jean. Μέσα στο δωμάτιο, υπήρχε ένα φύσημα ζεστού ανέμου. Η ανάμνηση πολύ περισσότερο ακόμη παρούσα απ' ό,τι μπορούσε να φανταστεί. Δεν καταλάβαινε τον λόγο γι' αυτό, τουλάχιστον τη στιγμή αυτή. Αποφάσισε να βγει από το καταφύγιο για συλλάβει τούτο το παράξενο και συγχρόνως τόσο οικείο φαινόμενο. Ο δρόμος ήτανε άδειος με το τόσο ιδιαίτερο λιθόστρωτό του, που πλήγωνε τα πόδια του όπως μέσα στον χρόνο. Τον ξανανέβηκε ως το Παλάτι.
Άνοιγμα μέσα στον χρόνο.
Η διακλάδωση άρχιζε να παράγει τα πρώτα της αποτελέσματα.
Προσέγγιση χαμαιλέοντος.
Μία ανάγκη νέα ετέθη, για τούτο ήτανε βέβαιος.
Ο ουρανός είχε ένα διαυγές γαλάζιο κι ο ήλιος χτυπούσε σκληρά.
Θαύμασε την οπτική, δεν είχε αλλάξει, ως αναλλοίωτη, κι εντούτοις πόσα κλαδιά είχαν διασταυρωθεί σ' αυτό το σημείο.
Όταν έφτασε στην κορυφή, θυμήθηκε μια εικόνα άλλη που συνέλαβε μέσα στη νύχτα.
Τα φώτα μέσα στο σκοτάδι.
Ενεργοποίηση της διαδικασίας.
Ήτανε ένα άλλο βράδυ με τον φίλο του τον μουσικό, εκείνον που ήταν ικανός να βάζει νότες στις σκέψεις του, διατηρώντας συγχρόνως το ίδιο πνεύμα.
Το Σύμφωνο της Φιλίας.
Κι εκείνος θα ήταν στη μάχη αυτή, ακόμη και αν ο εχθρός δεν είχε δείξει παρά μόνον τη σκιά του.
Έριξε το βλέμμα του στο Παλάτι.
Μνημική ενεργοποίηση.
Οι δομές σύνταξης δεν ήταν παρά μόνο μία άλλη μύηση. Η ανοιχτή δομή ήταν έτοιμη. Μόνον που έπρεπε να την ενεργοποιήσει στην κατάλληλη στιγμή για να προστατευτεί. Διερωτήθηκε πώς θα έπειθε το συνεχές παρόν, για τον κίνδυνο του παρελθόντος που χάραζε.
Οι άνθρωποι αυτοί που προχωρούσαν πάνω στις πέτρες δίχως να συνειδητοποιούν την παρουσία του χρόνου, δεν μπορούσαν να εννοήσουν την ουσία της αναζήτησης τούτης.
Τι σημασία έχει, εκείνος έπρεπε να δράσει με ή χωρίς. Θα ήτανε λοιπόν χωρίς.
Βυθίστηκε στην παλιά πόλη για να εντοπίσει τα σημεία του παρελθόντος. Όχι να τα παρατηρήσει, μα για να χαρτογραφήσει το αναλογικό σχέδιο της μάχης.
Ήταν ένα βήμα σημαντικό, ειδάλλως έπρεπε να αποσυρθεί και πάλι στη νήσο Μάλτα.
Προηγουμένως, όφειλε να συλλάβει τα χαρακτηριστικά στοιχεία της επίθεσης για να αποτυπώσει το πεδίο.
Ένιωσε και πάλι το πιόνι μέσα στο χέρι του.
Τα άλλα πιόνια περίμεναν, σκόπευε όμως ν' ακολουθήσει τη μέθοδο του Philidor,
ακόμη κι αν ο Sokolski επέτρεπε την άμεση ενεργοποίηση του αξιωματικού.
Ο αξιωματικός του Παλατιού.
Αυτή ήταν η επαφή.
Επί του παρόντος, έπρεπε να ετοιμάσει την πτέρυγα
για να αντισταθμίσει τον έλεγχο του κέντρου.
Πράγματι, τη φορά τούτη, ήταν δυνατή μια μετωπική επίθεση.
Στρατηγικό όραμα.
Τοποστρατηγική ανάλυση.
Είχε ήδη ετοιμάσει τα Διαγράμματα Voronoï και την τριγωνοποίηση Delauney, στο πλαίσιο μιας θεωρητικής προσέγγισης, για να επισημάνει τα δομικά στοιχεία και τα κρίσιμα σημεία, ως εάν επρόκειτο για μία νέα παρτίδα σκάκι.
Είχε κατά νου την παρτίδα του Reti στα 1923, τον ίδιο χρόνο με τη Συμφωνία τής Λωζάνης, όπου είχαν ποδοπατηθεί τα δικαιώματα των Αρμενίων.
Ήταν αναγκαίο να μελετήσει ακόμη και τις ήττες και κυρίως τη διαχείριση της υποχώρησης, όπως την υπέδειξε το μέγας μαγιστρός 44.
Διότι δεν επρόκειτο μόνο να νικήσει μέσα στον χώρο, μα κυρίως να διαρκέσει μέσα στον χρόνο, τον μόνο τόπο όπου η αντίσταση ήτανε δυνατή.
Ιδού ποια ήταν η ιδέα του Υπηρέτη της Ανθρωπότητας.
φώτο: Φιλίπ ντε Βιλιέ ντε λ' Ιλ-Αντάμ. Μεγάλος Μάγιστρος
Τάγματος Αγίου-Ιωάννη της Ιερουσαλήμ
Μία ανάμνηση χαραγμένη στη μνήμη των Υπηρετών.
Μέσα στο καταφύγιο, ξανασκεφτόταν την ηρωική του άμυνα, μα και τους εξακόσιους Ιππότες και τους τέσσερεις χιλιάδες πεντακόσιους οπλισμένους άντρες έναντι των διακοσίων χιλιάδων πολεμιστών τού Σουλεϊμάν.
Έξι μήνες πολιορκίας.
Μία προδοσία.
Μία ήττα μέσα στην αξιοπρέπεια.
Μία μάχη υποδειγματική.
Και μια αλληλουχία γεγονότων άνευ προηγουμένου.
Αυτή η κίνηση που έλαβε χώρα στη Ρόδο άλλαξε την πορεία του τάγματος του Saint-Jean. Μέσα στο δωμάτιο, υπήρχε ένα φύσημα ζεστού ανέμου. Η ανάμνηση πολύ περισσότερο ακόμη παρούσα απ' ό,τι μπορούσε να φανταστεί. Δεν καταλάβαινε τον λόγο γι' αυτό, τουλάχιστον τη στιγμή αυτή. Αποφάσισε να βγει από το καταφύγιο για συλλάβει τούτο το παράξενο και συγχρόνως τόσο οικείο φαινόμενο. Ο δρόμος ήτανε άδειος με το τόσο ιδιαίτερο λιθόστρωτό του, που πλήγωνε τα πόδια του όπως μέσα στον χρόνο. Τον ξανανέβηκε ως το Παλάτι.
Άνοιγμα μέσα στον χρόνο.
Η διακλάδωση άρχιζε να παράγει τα πρώτα της αποτελέσματα.
Προσέγγιση χαμαιλέοντος.
Μία ανάγκη νέα ετέθη, για τούτο ήτανε βέβαιος.
Ο ουρανός είχε ένα διαυγές γαλάζιο κι ο ήλιος χτυπούσε σκληρά.
Θαύμασε την οπτική, δεν είχε αλλάξει, ως αναλλοίωτη, κι εντούτοις πόσα κλαδιά είχαν διασταυρωθεί σ' αυτό το σημείο.
Όταν έφτασε στην κορυφή, θυμήθηκε μια εικόνα άλλη που συνέλαβε μέσα στη νύχτα.
Τα φώτα μέσα στο σκοτάδι.
Ενεργοποίηση της διαδικασίας.
Ήτανε ένα άλλο βράδυ με τον φίλο του τον μουσικό, εκείνον που ήταν ικανός να βάζει νότες στις σκέψεις του, διατηρώντας συγχρόνως το ίδιο πνεύμα.
Το Σύμφωνο της Φιλίας.
Κι εκείνος θα ήταν στη μάχη αυτή, ακόμη και αν ο εχθρός δεν είχε δείξει παρά μόνον τη σκιά του.
Έριξε το βλέμμα του στο Παλάτι.
Μνημική ενεργοποίηση.
Οι δομές σύνταξης δεν ήταν παρά μόνο μία άλλη μύηση. Η ανοιχτή δομή ήταν έτοιμη. Μόνον που έπρεπε να την ενεργοποιήσει στην κατάλληλη στιγμή για να προστατευτεί. Διερωτήθηκε πώς θα έπειθε το συνεχές παρόν, για τον κίνδυνο του παρελθόντος που χάραζε.
Οι άνθρωποι αυτοί που προχωρούσαν πάνω στις πέτρες δίχως να συνειδητοποιούν την παρουσία του χρόνου, δεν μπορούσαν να εννοήσουν την ουσία της αναζήτησης τούτης.
Τι σημασία έχει, εκείνος έπρεπε να δράσει με ή χωρίς. Θα ήτανε λοιπόν χωρίς.
Βυθίστηκε στην παλιά πόλη για να εντοπίσει τα σημεία του παρελθόντος. Όχι να τα παρατηρήσει, μα για να χαρτογραφήσει το αναλογικό σχέδιο της μάχης.
Ήταν ένα βήμα σημαντικό, ειδάλλως έπρεπε να αποσυρθεί και πάλι στη νήσο Μάλτα.
Προηγουμένως, όφειλε να συλλάβει τα χαρακτηριστικά στοιχεία της επίθεσης για να αποτυπώσει το πεδίο.
Ένιωσε και πάλι το πιόνι μέσα στο χέρι του.
Τα άλλα πιόνια περίμεναν, σκόπευε όμως ν' ακολουθήσει τη μέθοδο του Philidor,
ακόμη κι αν ο Sokolski επέτρεπε την άμεση ενεργοποίηση του αξιωματικού.
Ο αξιωματικός του Παλατιού.
Αυτή ήταν η επαφή.
Επί του παρόντος, έπρεπε να ετοιμάσει την πτέρυγα
για να αντισταθμίσει τον έλεγχο του κέντρου.
Πράγματι, τη φορά τούτη, ήταν δυνατή μια μετωπική επίθεση.
Στρατηγικό όραμα.
Τοποστρατηγική ανάλυση.
Είχε ήδη ετοιμάσει τα Διαγράμματα Voronoï και την τριγωνοποίηση Delauney, στο πλαίσιο μιας θεωρητικής προσέγγισης, για να επισημάνει τα δομικά στοιχεία και τα κρίσιμα σημεία, ως εάν επρόκειτο για μία νέα παρτίδα σκάκι.
Είχε κατά νου την παρτίδα του Reti στα 1923, τον ίδιο χρόνο με τη Συμφωνία τής Λωζάνης, όπου είχαν ποδοπατηθεί τα δικαιώματα των Αρμενίων.
Ήταν αναγκαίο να μελετήσει ακόμη και τις ήττες και κυρίως τη διαχείριση της υποχώρησης, όπως την υπέδειξε το μέγας μαγιστρός 44.
Διότι δεν επρόκειτο μόνο να νικήσει μέσα στον χώρο, μα κυρίως να διαρκέσει μέσα στον χρόνο, τον μόνο τόπο όπου η αντίσταση ήτανε δυνατή.
Ιδού ποια ήταν η ιδέα του Υπηρέτη της Ανθρωπότητας.
φώτο: Φιλίπ ντε Βιλιέ ντε λ' Ιλ-Αντάμ. Μεγάλος Μάγιστρος
Τάγματος Αγίου-Ιωάννη της Ιερουσαλήμ
Η πορεία μιας ζωής
Βλέποντας τα κεφάλια να πετούν
να συντρίβονται στα τούρκικα καράβια,
ο Μέγας Μαγίστρος σκέφτηκε
την πορεία μιας ζωής
τους σταυρωμένους συντρόφους του
που επέπλεαν ακόμα πάνω στους σταυρούς
μέσα στη θάλασσα μπροστά από το λιμάνι
ο καθένας είχε διαλέξει τη ζωή του
και μέσα από τις πράξεις του
διέγραψε την πορεία του…
Αυτός ήταν ο στόχος όλων.
Αλλά ο δικός του ήταν να παραμείνει
παρά τις βάρβαρες επιθέσεις
παρά τα βασανιστήρια και την πείνα.
Θα ήταν ένας ακίνητος άνθρωπος.
Έτσι διέσχισε το χρόνο.
Η αντίσταση της Μάλτας
Η αντίσταση της Μάλτας το 1565 δεν είναι ανεκδοτική, αλλά παραδειγματική, διότι προέρχεται από την υψηλή στρατηγική ενός πολύ μικρού νησιού, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει. Κι ο λόγος είναι απλός. Πριν το έργο της πολιορκητικής των Ιπποτών δεν υπήρχε ουσιαστικά κανένα σημείο φυσικό αντίστασης.
Για να γίνει πιο κατανοητή αυτή η ιδέα, αρκεί να εξετάσουμε το παράδειγμα της Λέρου στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου το νησί αντιστάθηκε 52 ημέρες στο ναζιστικό καθεστώς, όταν η Ελλάδα αντιστάθηκε συνολικά 53 ημέρες. Η εξήγηση δεν είναι μόνο το κουράγιο και τα κότσια των δικών μας μαχητών, αλλά και η δομή, η φυσική ολόκληρου του νησιού που αποτελεί οχυρό από μόνο του.
Το βλέπουμε και το παράδειγμα του λιμανιού, που είναι από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της Ευρώπης. Στη Μάλτα δεν υπήρχε τίποτα το ανάλογο. Όλα έγιναν τεχνητά και με την τέχνη και την επιστήμη της πολιορκητικής, η οποία θέλει γνώσεις οχυρωματικής αρχιτεκτονικής.
Όλα έπρεπε να γίνουν από την αρχή και τα άρχισε ο Μεγάλος Μάγιστρος της Ρόδου! Κι έτσι συνέχισαν και οι επόμενοι για να είναι επιτέλους έτοιμοι για τη Μεγάλη Πολιορκία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που υπέστη μία από τις μεγαλύτερες ήττες της πριν βέβαια τη θανατηφόρα για το ναυτικό της το 1571 στη θρυλική Ναυμαχία της Ναυπάκτου.
Γι’ αυτό το λόγο όταν ακούμε τωρινούς πολιτικούς ότι δεν έχουμε μέσα να παράγουμε το απαραίτητο έργο, ξέρουμε ότι δεν έχουν ιδέα από πολιορκητική, αλλιώς θα το βούλωναν επιτέλους και θα παρήγαγαν το αναγκαίο έργο που δημιουργεί τα πολύτιμα μέσα.
Η Μάλτα με τα τείχη της, με τα κάστρα της, με τα οχυρά της, με τις εκκλησίες της και με τις καμπάνες του δεκαπενταύγουστου είναι αντίσταση από μόνη της και ουσιαστικά είναι βρισιά για τη βαρβαρότητα, αφού δεν θα έπρεπε να υπάρχει.
Ποτέ στην ιστορία της Μάλτας οι κάτοικοί της δεν είχαν καταφέρει ν’ αντισταθούν στους εισβολείς της και αυτό το κατόρθωμα έγινε χάρη στους Ιππότες που άλλαξαν τα πάντα, γιατί δεν πίστευαν μόνο αλλά ήταν πιστοί και βοήθησαν τη βοήθεια.
Έτσι ο Χριστιανισμός δεν έχασε τη μάχη και τώρα ακούμε παντού τις καμπάνες της Παναγιάς που μας υπενθυμίζουν ότι η ελευθερία δεν δίνεται, αλλά κατακτιέται από τους σκλάβους κι αν αυτοί είναι Υπηρέτες της Ανθρωπότητας, τότε το αδύνατο γίνεται, το απίστευτο μετατρέπεται σε πραγματικότητα και αυτή γίνεται μνήμη που τιμά τη Χριστιανοσύνη που νικά τη βαρβαρότητα.
Ο Μεγάλος Μαγίστρος με την παραμελημένη γενειάδα
Μετάφραση από τα γαλλικά Βίκυ Τσατσαμπά
Η άφιξη του χριστιανικού στόλου
προκάλεσε τέτοιες ταραχές
στο οθωμανικό στρατόπεδο
που ο Πασά διέταξε
την άρση της πολιορκίας της Μάλτας
έτσι οι Ιππότες μπόρεσαν να δουν
για την πιο μεγάλη τους έκπληξη
τον Μεγάλο Μαγίστρο
με την παραμελημένη γενειάδα
με την παραμελημένη γενειάδα
που κράτησε για τέσσερις μήνες
ενάντια σε αυτόν τον αναρίθμητο στρατό
παρά τα εβδομήντα ένα του χρόνια
έτσι τον χαιρέτισαν όλοι
με τον πιο μεγάλο σεβασμό.
Ο Νίκος Λυγερός είναι μαθηματικός,
στρατηγικός αναλυτής και γεννήθηκε...
Διαβάστε την συνέχεια του βιογραφικού »
Περισσότερα: Νίκος Λυγερός
Διαβάστε την συνέχεια του βιογραφικού »
Περισσότερα: Νίκος Λυγερός
Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: "Κανένας άνθρωπος χωρίς Ανθρωπότητα". TEDxRhodes, Προμαχώνας Παλατιού Μεγάλου Μαγίστρου, Μεσαιωνική Πόλη Ρόδου. Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου 2015 • Κλικ στην εικόνα ή τον σύνδεσμο για να δείτε τα Video.
