φώτο: Παπάς σε κατεστραμμένη εκκλησία
στην κατεχόμενη Βόρεια Κύπρο το 1954 .
Κοίτα τις εκκλησίες μας - Ν. Λυγερός
και στις βεβηλωμένες όταν βλέπεις
πράσινο στα παράθυρα
και στις θύρες,
να θυμάσαι για το μέλλον
ότι το ζωγράφισε
το κόκκινο της ημισελήνου
και είναι μόνο με το απέραντο το γαλάζιο
που θα φύγει για να ζήσουν
ελεύθερες οι εκκλησιές μας
αφού είναι το σύμβολο της πίστης μας
πέρα από τη θρησκεία
γιατί δεν ξεχάσαμε το φως τους.
Η ελληνικότητα των κατεχομένων
Η ελληνικότητα των κατεχομένων δεν είναι ορατή σε όσους παλεύουν πραγματικά γιατί δεν βλέπουν τους δικούς μας, τους εγκλωβισμένους μας κι έχουν την εντύπωση ότι τίποτα δεν μπορεί ν’ αλλάξει πια.
Δεν αντιλαμβάνονται ότι με το θέμα της κυπριακής ΑΟΖ έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την απελευθέρωση. Η τάξη μεγέθους των αλλαγών είναι τόσο μεγάλη που δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν ούτε καν τον ρόλο τους.
Έτσι πρέπει να καταλάβουν ότι ο καθένας συμβάλλει στον αγώνα μας με το δικό του τρόπο, αλλά ποτέ παθητικά και δίχως συμβιβασμούς.
Στα κατεχόμενα, το σχολείο στο Ριζοκάρπασο με το γυμνάσιο και το λύκειο γιορτάζει τα δέκα του χρόνια αναγνωρισμένης παιδείας από την Κύπρο κι είναι μερικοί που δεν ξέρουν καν ότι έχει γίνει.
Οι χριστιανικές εκκλησίες στην Αγία Τριάδα, στην Καρπάσια, στην Κερύνεια και στον Κορμακίτη είναι σε καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι ήταν πριν μερικά χρόνια και αυτές οι αλλαγές οφείλονται στους δικούς μας που δεν έφυγαν και στους δικούς μας που έρχονται για να τους συμπαρασταθούν. Κάθε μέρα είναι και μία μέρα πιο κοντά από την απελευθέρωση αλλά μόνο όσοι βλέπουν τα πράγματα από κοντά μπορούν να δουν αυτές τις εξελίξεις.
Οι χριστιανικές εκκλησίες στην Αγία Τριάδα, στην Καρπάσια, στην Κερύνεια και στον Κορμακίτη είναι σε καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι ήταν πριν μερικά χρόνια και αυτές οι αλλαγές οφείλονται στους δικούς μας που δεν έφυγαν και στους δικούς μας που έρχονται για να τους συμπαρασταθούν. Κάθε μέρα είναι και μία μέρα πιο κοντά από την απελευθέρωση αλλά μόνο όσοι βλέπουν τα πράγματα από κοντά μπορούν να δουν αυτές τις εξελίξεις.
Η Κύπρος δεν θα είναι πια κυπριακό, διότι θα υπάρχουν νέοι άνθρωποι όπως είναι ο Αντώνης, η Κούλλα, η Μαρία, ο Μάριος κι ο Στέφανος που συνειδητοποιώντας τι είναι το πρέπον θα παλέψουν και αυτοί μαζί μας δίχως να περιμένουν τα πάντα από τους άλλους.
Διότι όταν βλέπεις από κοντά τα κατεχόμενα, μπορείς να δεις ότι η φύση έχει ένα αναμφισβήτητο ελληνικό χαρακτήρα που είναι ικανός να βάλλει σε παρένθεση όλη την κατοχή ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που ο Ελληνισμός έβαλε σε μία παρένθεση 400 χρόνια τουρκοκρατίας.
Διότι όταν βλέπεις από κοντά τα κατεχόμενα, μπορείς να δεις ότι η φύση έχει ένα αναμφισβήτητο ελληνικό χαρακτήρα που είναι ικανός να βάλλει σε παρένθεση όλη την κατοχή ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που ο Ελληνισμός έβαλε σε μία παρένθεση 400 χρόνια τουρκοκρατίας.
Ο χρόνος δεν είναι ποτέ με την βαρβαρότητα. Είναι πάντα μαζί μας αλλά πρέπει κι εμείς να πάρουμε την απόφαση να είμαστε μαζί του μέσω του έργου μας. Και αυτό το έργο είναι η δράση κι όχι η αντίδραση που δεν αλλάζει τίποτα.
Όταν ξέρεις τι έκαναν οι ήρωες του απελευθερωτικού αγώνα του ’55 – ’59, πώς να στέκεσαι μέσα στην απραξία ακόμα και για κοινωνικούς λόγους. Έχουμε υψηλή στρατηγική που διαμορφώνει το μέλλον αλλά πρέπει η στρατηγική και η τακτική να την υποστηρίζουν επί του πρακτέου κι όχι μόνο θεωρητικά.
Το ευρωπαϊκό πλαίσιο είναι πολύ δυναμικό και πρέπει να το αξιοποιήσουμε.
Όταν ξέρεις τι έκαναν οι ήρωες του απελευθερωτικού αγώνα του ’55 – ’59, πώς να στέκεσαι μέσα στην απραξία ακόμα και για κοινωνικούς λόγους. Έχουμε υψηλή στρατηγική που διαμορφώνει το μέλλον αλλά πρέπει η στρατηγική και η τακτική να την υποστηρίζουν επί του πρακτέου κι όχι μόνο θεωρητικά.
Το ευρωπαϊκό πλαίσιο είναι πολύ δυναμικό και πρέπει να το αξιοποιήσουμε.
Ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει να ξεχάσουμε το ρόλο του Ελληνισμού και της Χριστιανοσύνης. Δεν είναι το πρέπον να περιμένουμε, αλλιώς θα ξεχάσουμε τα πάντα. Δεν θέλουμε μόνο αναμνήσεις του παρελθόντος αλλά και μνήμες του μέλλοντος, ικανές να διαμορφώσουν τα δεδομένα δίχως φοβίες και συμβιβασμούς.
Οι γνώσεις είναι αυτές που μας ενισχύουν γι’ αυτό και με την εξερεύνηση των περιοχών που οι παλιότεροι δεν έβλεπαν πια, μπορούμε να εφοδιάσουμε πια τον στοχασμό με χειροπιαστά δεδομένα που μας κάνουν πιο δυνατούς απέναντι στην τουρκική προπαγάνδα και τον ραγιαδισμό.
Οι γνώσεις είναι αυτές που μας ενισχύουν γι’ αυτό και με την εξερεύνηση των περιοχών που οι παλιότεροι δεν έβλεπαν πια, μπορούμε να εφοδιάσουμε πια τον στοχασμό με χειροπιαστά δεδομένα που μας κάνουν πιο δυνατούς απέναντι στην τουρκική προπαγάνδα και τον ραγιαδισμό.
Ως Έλληνες πρέπει να δείξουμε το παράδειγμα της αντίστασης κι ως Χριστιανοί δεν πρέπει να υποκύψουμε. Μαζί είμαστε ικανοί να δημιουργήσουμε το μέλλον γι’ αυτό το λόγο ο Ελληνισμός είναι δώρο για την Ανθρωπότητα. Μόνο η γενναιοδωρία μας θα μας σώσει από την μιζέρια.
Ο Άγιος Αυξέντιος και η εκκλησία του
Κατεστραμμένο κοιμητήριο στο κατεχόμενο χωριό Μαραθόβουνος,
Επαρχία Αμμοχώστου (τροφή Πολιτιστικής Κληρονομιάς στα Κατεχόμενα)
Κείμενα/Ποίηση: Opus of N. Lygeros
12539) Η ελληνικότητα των κατεχομένων. Perfection 14 7 7/2013.
17628) Κοίτα τις εκκλησίες μας. (ποίημα). Perfection 15 10 11/2014. 
Το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ μικρού μήκους αποτελεί πρωτοβουλία της Επιτροπής Κατεχόμενων Δήμων της Κύπρου και έχει σαν στόχο την προβολή της συστηματικής καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου που συντελείται στις κατεχόμενες περιοχές του νησιού, από την Τουρκική εισβολή του 1974. Η Τουρκία και το παράνομο τουρκοκυπριακό καθεστώς φέρουν πλήρη ευθύνη για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται εκατοντάδες χριστιανικά και αρχαιολογικά μνημεία στην κατεχομένη Κύπρο: εκατοντάδες εκκλησιαστικά μνημεία έχουν βεβηλωθεί, λεηλατηθεί ή κατεδαφιστεί, ένας μεγάλος αριθμός εκκλησιών έχουν μετατραπεί σε τζαμιά, στάβλους, σχολές χορού και αποθήκες ενώ μια εκκλησία μετατράπηκε σε νεκροτομείο. Επίσης, πολλά αρχαιολογικά μνημεία παγκόσμιας εμβέλειας και αξίας καταστράφηκαν ενώ πολλές αρχαιότητες κλάπηκαν και πωλήθηκαν παράνομα και μένουν άφαντες μέχρι σήμερα.
Παραγωγή: Mediabox Ltd για την Επιτροπή Κατεχόμενων Δήμων, Λευκωσία 2011
Σενάριο: Άννα Μαραγκού
Σκηνοθεσία: Μιχάλης Γεωργιάδης
