Το δίκτυο Καραθεοδωρή αλλάζει τη στατική εικόνα που έχουμε για τους Έλληνες - Ν. Λυγερός


Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Ν. Λυγερός: Μουσείο Καραθεοδωρή και Ερευνητικό Κέντρο

Το Μουσείο Καραθεοδωρή αποδεικνύει μόνο και μόνο από την ύπαρξή του δίχως να λειτουργεί ακόμα, πόσο σημαντικό είναι για την περιοχή της Θράκης.

 Το ζήτημα της λειτουργίας του, δίχως να μετατραπεί ακόμα σε ανατολικό ζήτημα, δείχνει πόσο αναγκαίο είναι. Το όραμα του Μουσείου αναγκάζει τους ερευνητές και τους πολιτικούς να δημιουργήσουν επαφές με διάφορους φορείς του κόσμου για να αναλύσουν και να συνθέσουν το έργο του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή. Μέσα σε αυτό το σχετικά εξειδικευμένο πλαίσιο επέτρεψε να γίνουν ανακαλύψεις που εμπλουτίζουν την κατανόησή μας όσον αφορά στο μαθηματικό του έργο. 

Μας ωθούν επιπλέον να διερευνήσουμε και να αναδιπλώσουμε τις γνωστικές μας δυνάμεις έτσι ώστε να ενσωματώσουμε το έργο του στο μαθηματικό και διπλωματικό υπόβαθρο του Αλεξάνδρου Καραθεοδωρή. Συνεπώς, ο ίδιος ο Κωνσταντίνος λειτουργεί ως ένα συμβολικό πρόσχημα για μια γενικότερη έρευνα του χώρου και του χρόνου.

 Το δίκτυο Καραθεοδωρή αλλάζει τη στατική εικόνα που έχουμε για τους Έλληνες στις αρχές της εξέλιξης της ελληνικής οντότητας. Συσχετίζεται και με το έργο του Ρήγα Φεραίου, με την δράση του Παύλου Μελά, με τις ριζοσπαστικές ιδέες του John Argyris και γενικότερα με την ιστορία μας. 

Το Μουσείο Καραθεοδωρή δεν παρουσιάζεται πλέον ως ένα παραδοσιακό και προσωπικό μουσείο. Δεν θα είχε νόημα. Το Μουσείο Καραθεοδωρή λειτουργεί ήδη ως ένα ερευνητικό κέντρο. Και είναι το έργο του που παράγει την οντότητά του. Δεν περιμένει τίποτα από τους άλλους. Όλα θα γίνουν με το Μουσείο και για το Μουσείο. Ως κέντρο μελετών, το όραμα του Μουσείου ελκύει ήδη τους ερευνητές. 

 Οι επαφές που γίνονται μέσω διαδικτύου μάς επιτρέπουν τώρα να εξετάζουμε πολυπλευρικά το έργο του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή. Το Μουσείο είναι από μόνο του ένας πόλος έλξης που προσφέρει ήδη στην περιοχή της Θράκης.

Διότι το θέμα του δεν είναι η αναπαράσταση του παρελθόντος, μα η προσφορά του παρελθόντος στο μέλλον. Και αυτό το μέλλον δεν είναι μόνο της Θράκης, είναι και των παιδιών της Θράκης που έχουν πια ένα πρότυπο διεθνούς εμβέλειας.

Το έργο του Καραθεοδωρή έχει αγγίξει διάφορες πτυχές των μαθηματικών. Όμως η ανάδειξή του μέσω του Μουσείου αγγίζει όλα τα Μαθηματικά και την ιστορία τους.

Μπορεί η πολιτεία όπως και παλαιότερα να μην έχει αντιληφθεί την αξία του έργου του. Όμως το Μουσείο με το όραμά του, που ήταν καθαρά ουτοπικό πριν μερικούς μήνες, δείχνει την ιερά οδό. Εναπόκειται σε μας να αποτελέσει η Θράκη ένα κομβικό σημείο του βαλκανικού χώρου.

Η ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλάζει ήδη τα δεδομένα. Και το Μουσείο Καραθεοδωρή είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος έλξης των παιδιών που είναι ταλαντούχα στα Μαθηματικά. Διότι το καθένα θα θελήσει να δει και να ζήσει την ιστορία του μεγαλύτερου Έλληνα Μαθηματικού των σύγχρονων χρόνων.
Συνέντευξη του κ. Νίκου Λυγερού στην Άννα Κιόρογλου


Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη µε τον επιστημονικό σύμβουλο του Μουσείου Καραθεοδωρή, Νίκο Λυγερό, εξασφάλισε η συνεργάτιδα µας Άννα Κιόρογλου. Ο κ. Νίκος Λυγερός παρευρέθηκε στις 18 Ιουνίου σε δημοπρασία στην Αθήνα για µία αποστολή εθνικής σημασίας.

 Άννα Κιόρογλου: Κύριε Λυγερέ, χαιρόμαστε πολύ που είστε ξανά κοντά µας για να συζητήσουµε, αυτή τη φορά, για το νέο επίτευγμα του Μουσείου Καραθεοδωρή. Την απόκτηση, δηλαδή, δύο νέων επιστολών του μεγάλου Έλληνα μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή και το βιβλίο της βιογραφίας του διπλωμάτη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Στέφανου Καραθεοδωρή. 

 Προτού περάσουµε στις ερωτήσεις, θα ήθελα να ενημερώσουµε τους αναγνώστες µας ότι η εφημερίδα µας γνώριζε, όπως εσείς ξέρετε, για τη διεξαγωγή της δημοπρασίας και την ύπαρξη αυτών των αντικειμένων αρκετές εβδομάδες πριν.

Ωστόσο, θεωρήσαμε σωστό να µη δώσουµε έκταση στο θέµα για να µη δυσκολέψουµε την αποστολή του Μουσείου Καραθεοδωρή και για να μην υπάρξει κίνδυνος οι επιστολές να φύγουν στο εξωτερικό. Θα θέλαμε λοιπόν να ακούσουμε από εσάς, τον επιστημονικό σύμβουλο του Μουσείου Καραθεοδωρή, που βρισκόσασταν μέσα στο χώρο της δηµοπρασίας, τι ακριβώς συνέβη εκεί στις 18 Ιουνίου.

Νίκος Λυγερός: Θα ήθελα πρώτα από όλα να ευχαριστήσω την εφηµερίδα σας για τη διακριτικότητά της όσον αφορά αυτή τη σηµαντική υπόθεση για τον ελληνισµό. Στη δηµοπρασία παρευρέθηκα ως εκπρόσωπος του Μουσείου Καραθεοδωρή, σε συντονισµό µε το Δήµο Κοµοτηνής και το Υπουργείο Παιδείας.

Είχαµε ως αποστολή την αγορά των δύο επιστολών στις οποίες αναφερθήκατε. Οι πληροφορίες µας ήταν ότι θα είχαµε σκληρούς ανταγωνιστές όσον αφορά τις επιστολές και κατά συνέπεια επιλέξαµε µία νέα στρατηγική πιο έντεχνη για να µην αναγνωριστεί άµεσα η παρουσία µας στο χώρο της δηµοπρασίας.

Χρησιµοποιήσαµε µια συνεργάτιδά µας η οποία παρουσιάστηκε ως νέος αγοραστής και κατά συνέπεια µη σοβαρός για το πλαίσιο µιας δηµοπρασίας. Με αυτόν τον τρόπο, φάνηκε ότι δεν ενδιαφερόταν κάποιος ειδικός για τις επιστολές του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, εφόσον ο ίδιος που ήµουν ήδη γραµµένος στα αρχεία της δηµοπρασίας δεν έκανα καµία προσωπική παρέµβαση. 

 Άρα, θα έλεγα ότι κατά κάποιον παράδοξο τρόπο βρεθήκαµε στη δηµοπρασία για να µην κάνουµε τίποτα, έτσι ώστε να µην ανεβούν µε τεχνητή και κερδοσκοπική µεθόδευση οι τιµές. Το αποτέλεσµα, νοµίζω, όπως µπορείτε να το κρίνετε από µόνοι σας, επιβράβευσε αυτή τη συλλογική προσπάθεια.

 Α: Πόσο σηµαντικές είναι αυτές οι επιστολές που µε έντεχνο τρόπο καταφέρατε να αγοράσετε;

 Λ: Οι επιστολές είναι σημαντικές διότι πρώτα απ’ όλα είναι αυτόγραφες χειρόγραφες του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή και δεύτερο είναι γραμμένες στα ελληνικά. Άρα θεωρήσαμε και στο Υπουργείο Παιδείας και στο Δήμο Κομοτηνής αλλά και στο Μουσείο Καραθεοδωρή ότι οι επιστολές έπρεπε να βρίσκονται στην Ελλάδα, διότι ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή είναι εθνικός θησαυρός για την πατρίδα µας. 

 Δεν µπορούσαμε, λοιπόν, να επιτρέψουμε στον εαυτό µας να αφήσουµε αυτές τις επιστολές να φύγουν µε άμεσο ή έμμεσο τρόπο στο εξωτερικό. Αυτό ήταν το πρώτο µας πλαίσιο. Το δεύτερο ήταν ότι αφορά µία αλληλογραφία μαθηματικού περιεχομένου όπως το αποδεικνύουν οι ίδιες οι επιστολές. 

 Διαβάζουμε µε πόση ακρίβεια και αποτελεσματικότητα απαντά ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή στο αίτημα του Έλληνα φοιτητή Ιπποκράτη Κ. Πορφυρίου όσον αφορά τις σπουδές στη Γερμανία και ειδικά στο Μόναχο, αλλά και τα βιβλία του μεγάλου Έλληνα μαθηματικού.

Πιο συγκεκριμένα, στις απαντήσεις του βρίσκουμε αναφορές στις Πραγματικές Συναρτήσεις και στο Λογισμό Μεταβολών, δύο από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή στο χώρο της μαθηματικής ανάλυσης. Για όλους αυτούς τους λόγους, θεωρήσαμε ότι ήταν απαραίτητη η απόκτησή τους για το Μουσείο.

Α: Το ευρύ κοινό µόνο τα τελευταία χρόνια έρχεται σε επαφή µε το όνοµα Καραθεοδωρή και από το σύνολο αυτό, οι περισσότεροι γνωρίζουν µόνο τον Κωνσταντίνο. Θέλετε να µας μιλήσετε για το ποιος ήταν ο Στέφανος Καραθεοδωρής και ποια η σχέση του µε τον Κωνσταντίνο;

 Λ: Στο όνοµα Καραθεοδωρή απαντά ένα ολόκληρο γένος -γνωστικό αντικείμενο του διευθυντή του Μουσείου- στο οποίο είναι αφιερωμένο το Μουσείο Καραθεοδωρή που ασχολείται µε τρία πρόσωπα: τον Κωνσταντίνο, τον Αλέξανδρο, ο οποίος ήταν ο θείος του Κωνσταντίνου και το Στέφανο Καραθεοδωρή, ο οποίος ήταν ο πατέρας του Αλέξανδρου και µ’ αυτόν αρχίζει ουσιαστικά το γένος Καραθεοδωρή. 

 Είναι ένας σημαντικός Έλληνας διπλωμάτης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο οποίος ήταν και γλωσσολόγος. Ο Αλέξανδρος ως διπλωμάτης θα ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα του. Θα ασχοληθεί όµως και ο ίδιος µε επιστημονικά ενδιαφέροντα, µε την ιστορία των επιστημών και ειδικά των μαθηματικών. Αυτόν το δρόμο θα ακολουθήσει εκ των υστέρων ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή αλλά σε ένα επίπεδο παγκόσμιας εμβέλειας. 

Αξίζει να σηµειωθεί ότι ο Κωνσταντίνος µιλούσε έξι γλώσσες ενώ ο Αλέξανδρος και ο Στέφανος δεκαεφτά. Έχουμε, λοιπόν, ένα γενικό πεδίο δράσης όσον αφορά στη σκέψη και γι’ αυτόν το λόγο το Μουσείο Καραθεοδωρή είναι στηµένο πάνω σε αυτούς τους τρεις άξονες. Κατά συνέπεια, η αγορά του βιβλίου αυτού της βιογραφίας του Στέφανου Καραθεοδωρή είναι πολύ σηµαντική για µας, µε την έννοια ότι είναι η πρώτη φορά που έρχεται στην αίθουσα αφιερωμένη στο Στέφανο ένα αντικείμενο εκείνης της εποχής (1868).

 Α: Γνωρίζουμε από προηγούμενη επαφή µαζί σας ότι το Μουσείο Καραθεοδωρή έχει αγοράσει άλλες 38 πρωτότυπες επιστολές της αλληλογραφίας Rosenthal-Καραθεοδωρή και 11 γνήσια αντίγραφα της αλληλογραφίας Einstein-Καραθεοδωρή. Μετά την απόκτηση των σηµαντικών αυτών χειρογράφων, είναι πολλοί από τους αναγνώστες της εφημερίδας µας που έχουν εκφράσει την επιθυµία να επισκεφτούν το Μουσείο Καραθεοδωρή. Πότε πιστεύετε ότι θα είναι επισκέψιμο για το ευρύ κοινό;

Λ: Βρισκόµαστε στην τελική φάση. Τώρα, αυτές τις µέρες τελειώνουµε οριστικά τη µουσειολογία του Μουσείου Καραθεοδωρή. Κατά συνέπεια, ευελπιστούµε ότι σε µερικές εβδοµάδες το Μουσείο Καραθεοδωρή θα ανοίξει τις πόρτες του στο ευρύ κοινό, πράγµα το οποίο θα ενισχύσει και τις προσπάθειες του ερευνητικού κέντρου µας. 

 Θεωρούµε ότι αυτή η αλλαγή φάσης θα πείσει όχι µόνο τους απογόνους της οικογένειας Καραθεοδωρή αλλά και τους ιδιοκτήτες αντικειµένων των Καραθεοδωρή να προσφέρουν τη συµβολή τους σε αυτόν το χώρο που δηµιουργήθηκε αποκλειστικά για την ανάδειξη του διαχρονικού ρόλου των Καραθεοδωρή για την εξέλιξη των επιστηµών αλλά και της πατρίδας µας σε πολύ δύσκολες περιόδους της ιστορίας µας. 

 Η σηµαντικότητα του Μουσείου Καραθεοδωρή είναι ικανή να αποτελέσει όχι µόνο για τη Θράκη αλλά και για ολόκληρη την Ελλάδα έναν πόλο έλξης σε διεθνές επίπεδο, διότι είναι ο µοναδικός χώρος στον κόσµο όπου οι ερευνητές αλλά και το ευρύ κοινό έχουν τη δυνατότητα να βρουν και να µελετήσουν σφαιρικά το πρωτότυπο έργο των Καραθεοδωρή.

 Α: Οπότε ανανεώνουµε το ραντεβού µας στην Κοµοτηνή την ηµέρα που το Μουσείο Καραθεοδωρή θα λειτουργήσει ως χώρος ζωντανής µνήµης. Σας ευχαριστούµε πολύ και σας ευχόµαστε καλή συνέχεια.

 Νίκος Λυγερός Λόγοι Σοφίας
Κείμενα: Opus of N. Lygeros

Δείτε επίσης:



Συγγραφέας
Θέματα: , , , , , ,