Η συμβολή της έννοιας της γενοκτονίας και από τους γενοκτονημένους λαούς στα Δικαιώματα της Ανθρωπότητας - Ν. Λυγερός


9 Δεκεμβρίου Ημέρα Μνήμης κατά των Γενοκτονιών, AstraTV,
09/12/2019 - Ν. Λυγερός - December 12, 2019 - Articles 47222

Σήμερα έχουμε 9 Δεκεμβρίου, άρα είναι μία ημερομηνία συμβολική, καθορίζει πότε μπήκε η λέξη γενοκτονία στα Ηνωμένα Έθνη με τη Χάρτα των Ηνωμένων Εθνών το 1948 προς τιμήν του Lemkin και από το 2015 και μετά έχει αποφασιστεί ότι θα γίνει και μια επέτειος προς τιμή της μνήμης και της αξιοπρέπειας των θυμάτων των γενοκτονιών.

Άρα σήμερα εδώ στη Λάρισα αποφασίσαμε να κάνουμε αυτή την εκδήλωση έτσι ώστε να υπάρχει ένα θεατρικό κομμάτι που θα βάλει το κοινό μέσα στο πλαίσιο και μετά θα το κάνουμε με μία ανάλυση στη συνέχεια έτσι ώστε να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε με ένα λαό που έχει υποστεί γενοκτονία και πώς μπορεί αυτός να αποτελέσει παράδειγμα αντίστασης στη βαρβαρότητα.


December 10, 2019 Articles / Poems

Αν αγαπάς τους γενοκτονημένους
πρέπει να είναι από όλες
τις γενοκτονίες
κι όχι μόνο από μία
αλλιώς δεν έχει νόημα
να λες ότι είσαι
της Ανθρωπότητας
διότι λειτουργείς
μόνο κοινωνικά τελικά.

47201 Ν. Λυγερός December 10, 2019

Τις ψυχές των γενοκτονημένων
πάντα να τις έχεις
στην σκέψη σου
όταν μιλάς
για τις γενοκτονίες
έτσι ώστε
να σέβεσαι
όχι μόνο
την αξιοπρέπεια
και τη μνήμη
των θυμάτων
αλλά
και την ψυχική
οδύνη
που έχουν
υποστεί.


Διάλεξη του Ν. Λυγερού με θέμα: “Από τους γενοκτονημένους λαούς στα Δικαιώματα της Ανθρωπότητας”. Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας – Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα, Γεωρ. Παπανδρέου 2, Λάρισα. Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2019.



Ν. Λυγερός August 19, 2019 Articles 45218 

Ενώ η γενοκτονία είναι από τα χειρότερα εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας, η έννοια της είναι από τις πιο σημαντικές για την Χάρτα των Ηνωμένων Εθνών αλλά και για τη δημιουργία των Δικαιωμάτων της Ανθρωπότητας. Η επινόηση του όρου γενοκτονία από τον Lemkin δεν είναι μόνο συμβολική. Αυτή μας επέτρεψε να συνειδητοποιήσουμε τι έγινε, τι γίνεται και τι θα γίνει αν δεν κάνουμε τίποτα για ν’ αντιμετωπίσουμε τη βαρβαρότητα που συνεχώς προσπαθεί να κατασπαράξει ανθρώπους.

Καταλάβαμε επίσης ότι η γενοκτονία δεν είναι ένα απλό έγκλημα και ότι η ύπαρξή της αλλάζει τα δεδομένα με τα οποία εξετάζουμε τον κόσμο. Το θέμα της άρνησης της ύπαρξης μιας γενοκτονίας δεν είναι μόνο διπλωματικό. Είναι ένας τρόπος παραβίασης όχι μόνο μιας ανθρώπινης ηθικής αλλά της ηθικής της Ανθρωπότητας και γι’ αυτό τα Δικαιώματά της είναι απαραίτητα. 

Φέτος με την αιωνόβια γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, πολλοί αντιλαμβάνονται επιτέλους ότι ο αγώνας της αναγνώρισης δεν είναι μόνο τοπικός κι ότι αφορά την Ανθρωπότητα. Αυτό κατάφερε να δείξει και να αποδείξει το έργο του Ελληνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.



47192 - December 9, 2019

Μιλάς για τις γενοκτονίες
δίνοντας τις σημασία
αλλά σκέφτεσαι
πραγματικά
τις ψυχές
των αθώων
κι ότι ζουν
ανάμεσά μας
για να βοηθήσουν
έμπρακτα
στη αναγκαία
συνέχεια
του έργου
της αναγνώρισης.


Ν. Λυγερός 20.5.2011

Tout notre héritage culturel est le fruit des apports de toutes les nations. Nous comprenons ceci d’autant mieux lorsque nous pensons combien appauvrie eût été notre culture si les peuples condamnés par l’Allemagne n’eussent point été capables, tels les Juifs, de créer la Bible ou de donner le jour à un Einstein, à un Spinoza; si les Polonais n’eussent été à même d’offrir au monde un Copernic, un Chopin, une Curie; si les Tchèques n’eussent produit un Huss, un Dvorak; si les Grecs n’eussent donné un Platon ni un Socrate; si les Russes n’avaient offert au monde un Tolstoï et un Rimski-Korsakov; les Français un Voltaire, un Montesquieu, un Pasteur; les Hollandais un Erasme, un Grotius et un Rembrandt; les Belges un Rubens et Maeterlinck; les Norvégiens un Grieg; les Yougoslaves un Negosti; les Danois un Kierkegaard.

Raphaël Lemkin

Αν μια γενοκτονία έχει μια συμβολή, αυτή είναι χωρίς αμφιβολία εκείνη της συναίσθησης της απώλειας. Μόνο, πρέπει να γίνει αντιληπτή μια τέτοια απώλεια και να φαντασθούμε τη χειροπιαστή απεικόνισή της, στην περίπτωση που έχει πραγματωθεί. Παράλληλα, στο πλαίσιο του αγώνα μας για την αναγνώριση της γενοκτονίας, ξεχνάμε συχνά να συνειδητοποιούμε την απουσία των προσώπων εκείνων που δεν γεννήθηκαν ποτέ, εξαιτίας του θανάτου των προγόνων τους. Σκεφτόμαστε τα θύματα και ταυτόχρονα ορισμένους ανθρώπους, ιδιαίτερα όταν γνωρίζουμε το έργο τους και τη συμβολή τους στην εξέλιξη της ανθρωπότητας.

Μόνο, ποιος εισάγει τη σκέψη μας σ’ αυτούς που δεν είχαν αυτή την δυνατότητα; Η απάντηση είναι απλή: Ο Ραφαέλ Λέμκιν. Πρόκειται για τον δημιουργό της έννοιας της λέξης γενοκτονία. Αλλά είναι ακόμα πιο βαθύς απ’ αυτό. Δια μέσου των γραπτών του μας δείχνει τον ανθρώπινο δρόμο, που στερήθηκε η φωνή μέσα στη κοινωνία της λήθης. Αποκαθαίρει τα έθνη, αποδίδοντας ένα δώρο σ’ ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Ωστόσο, οι άνθρωποι είναι τα δώρα για την ανθρωπότητα. Σ’ αυτό το νέο πλαίσιο η έννοια της γενοκτονίας αποκτά μια νέα διάσταση, που αφορά παράλληλα στην άρνηση της γενοκτονίας. Δεν πρόκειται πλέον για μεμονωμένα γεγονότα μέσα στο χρόνο με μια τοπική επίδραση, παρά τη φρίκη τους. Πρόκειται για ένα έγκλημα που διαιωνίζεται στο διάβα του χρόνου, όσο δεν αναγνωρίζεται. Και είναι αυτός ο λόγος, που ένα τέτοιο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας γίνεται τόσο αποτρόπαιο. Γιατί συνεχίζει να πληγώνει την ανθρωπότητα. Βρίσκεται στη θέση της μητέρας, που ο βάρβαρος ξεκοίλιασε για ν’ αρπάξει το παιδί της και να το αποκεφαλίσει.

Το έγκλημα συντελεί στο να μένει ένα ανεξίτηλο σημάδι μέσα στο χρόνο και στο ότι το παιδί δεν μπορεί να διατηρήσει τη μνήμη της ξεκοιλιασμένης μάνας του. Ωστόσο, ο φόνος είναι διπλός. Δεν διερευνάται μόνο η πληγή, αλλά η διάρκειά της αυτή καθ’ εαυτή. Δεν ικανοποιείται με το συμβολισμό, επιθυμεί το στιγματισμό. Η σταύρωση δεν είναι επαρκής για το δήμιο, γιατί φοβάται την ανάσταση.

Όλος ο προβληματισμός γύρω από τη γενοκτονία βρίσκεται στη διάρκεια της πράξης, για όσο έχουμε την τάση να την θεωρούμε ένα απλό γεγονός. Γιατί ξεχνάμε τους απογόνους των θυμάτων. Και κατ’ επέκταση την πιθανή συνεισφορά τους στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. Να γιατί ανακαλούμε το κείμενο του Ραφαέλ Λέμκιν. Είναι που μας δίνει τα ονόματα των ανθρώπων που βοήθησαν την ανθρωπότητα, αυτό που μας κάνει να αντιληφθούμε με τρόπο χειροπιαστό την απώλεια που αντιπροσωπεύει η γενοκτονία για την ανθρωπότητα.

Επιπλέον, μας επιτρέπει να συνειδητοποιούμε ότι δεν αφορά μόνο στην ανθρωπότητα του παρόντος, αλλά σ’ εκείνη του μέλλοντος, που δεν θα έχει ποτέ την ευκαιρία να γεννηθεί, να ζήσει, να δημιουργήσει. Ο Ραφαέλ Λέμκιν επιμένει σ’ αυτό το γεγονός, για να γίνει αντιληπτή η σπουδαιότητα της καταδίκης αυτού του εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας. Υποδεικνύει ακόμα ότι δεν μπορεί να μας αρκεί μόνο η αναγνώριση.

Είναι αναγκαίο να περάσουμε στο στάδιο της ποινικοποίησης και τελικά της καταδίκης αυτών που θέλησαν ν’ αποκεφαλίσουν το παιδί, ακόμα κι όταν η μάνα ήταν ήδη ξεκοιλιασμένη. 

Επιπλέον, η αναγνώριση δεν μπορεί παρά να είναι το πρώτο βήμα στη διαδικασία της αποκατάστασης, καθόσον το έγκλημα διαπράχθηκε δια μέσου του χρόνου. Επίσης, το πραγματικό πρόβλημα της γενοκτονίας, με ανθρώπινες διαστάσεις, δεν είναι η ιστορικότητα, μιας και αυτή είναι αδιαμφισβήτητη, αλλά το χαρακτηριστικό της διαχρονικότητάς της, μέσω της γενοκτονίας της μνήμης. Το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας δεν πραγματοποιείται μόνο έναντι των περασμένων, αλλά σίγουρα και έναντι των επερχόμενων. Αυτό πρέπει να έχουμε στο νου, όταν εξετάζουμε τη γενοκτονία, αυτή είναι η συμβολή της.

Ν. Λυγερός λόγοι σοφίας