Το αρμενικό βλέμμα - Ν. Λυγερός
Μετάφραση από γαλλικά: Κάτια Ρωσσίδου
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Πώς να δούμε το αρμενικό βλέμμα μέσα σ' όλο αυτό το αίμα; Πώς ν' αντιληφθούμε τον πόνο του αοράτου; Γιατί να υποφέρουμε για τον άγνωστο; Γιατί να λυπηθούμε τον άγνωστο; Αυτά τα ερωτήματα αποδεικνύουν όχι μόνο τον πόνο που προκαλεί η αδιαφορία αλλά επίσης την αδιαφορία απέναντι στον πόνο.
Μέσα στη φύση της γενοκτονίας, υπάρχει ένα εγγενές φαινόμενο: η απώλεια της ταυτότητας των θυμάτων. Ακόμα και όταν ακούμε για τον πόνο, αυτός αποτελεί μια αφηρημένη έννοια διότι στερείται υλικής υπόστασης. Ανίκανοι να συλλάβουμε τη φρίκη, καταλήγουμε να σκεφτόμαστε ότι είναι προτιμότερο να θεωρήσουμε ότι δεν υπήρξε ποτέ.
Αρχικά, αυτή η μη αποδοχή δεν είναι άρνηση, αλλά τελικά γίνεται, διότι δεν προβάλλουμε καμιά αντίσταση από την πλευρά μας. Είμαστε τα θύματα του ίδιου μας του απανθρωπισμού.
Πώς, λοιπόν, να ενεργήσουμε απέναντι στο αρμενικό βλέμμα;
Πώς να δούμε αυτές τις γραμμές χωρίς να πέσουμε στο σφάλμα να επιμένουμε να χαρακτηριζόμαστε «άνθρωποι», για να μην ενοχοποιηθούμε για την ανοησία της απραξίας μας;
Ωστόσο υπάρχουν και χειρότερα, διότι στο δρόμο του τρόμου αυτό είναι πάντα δυνατόν. Ακόμα και ο απόγονος των επιζώντων καταλήγει να μην κοιτάζεται πια στον καθρέφτη με το πρόσχημα ότι θέλει να ζήσει, ενώ αρκείται στο να υπάρχει. Δεν ενοχλεί πια κανένα με τον πόνο του για να μη γίνεται φορτικός.
Έτσι καταλήγει να μη μιλά πια για την ιστορία του λαού του ούτε στα ίδια τα παιδιά του, για να μην τους προκαλεί ψυχικά τραύματα χωρίς να συνειδητοποιεί ότι συμβάλλει κι ο ίδιος, με τον τρόπο του, στην πιο στέρεη συνέχιση που μπορεί να υπάρχει, αυτήν της γενοκτονίας της μνήμης.
Δεν μπορεί πια να σέβεται τα θύματα, τους επιζώντες, τους βλέπει ως όντα που πρέπει να ξεχαστούν για να ζήσουν ήσυχα. Να γιατί η αυτοκτονία του Primo Lévi παραμένει ακατανόητη γι' αυτόν. Να γιατί οι πράξεις των Αρμενίων τού φαίνονται ως επιβουλές για τη σεμνοτυφία της κοινωνίας που δεν είναι άλλη από αυτήν της λήθης και της αδιαφορίας.
Αισθάνεται καλά και είναι ευτυχής διότι κι αυτός ο ίδιος έχει ξεχάσει το αρμενικό βλέμμα. Και μη γνωρίζοντας πλέον από τι συνίσταται, είναι ευχαριστημένος να παραμένει αδιάφορος.
Μόνο με το χρόνο και το θάνατο των προγόνων του, ακούει και πάλι τη φωνή της μνήμης που του δείχνει για πρώτη φορά το δρόμο της αντίστασης.
Επιπλέον, ανακαλύπτει ότι τα ίδια του τα παιδιά έγιναν εν δυνάμει εχθροί διότι από 'δω και μπρος μπορούν να χειραγωγούνται από τους φανατικούς της λήθης οι οποίοι ποτέ δεν έπαψαν να εργάζονται προς την κατεύθυνση της συνέχισης της γενοκτονίας της μνήμης.
Αντιλαμβάνεται ότι, άθελά του, είναι εύκολο να ανήκεις στην κοινωνία της λήθης και προπαντός πόσο δύσκολο είναι να ανήκεις στην ανθρωπότητα.
Διότι μέσω της απώλειας του αρμενικού βλέμματος, συνειδητοποιεί ότι έχει χάσει επίσης το ανθρώπινο βλέμμα. Διαγράφοντας την αρμενοσύνη του, δήθεν για το καλό των παιδιών του, κατάντησε να έχει αποκτηνωθεί και να έχει μετατραπεί σ' αυτό για το οποίο κατηγορούνταν πάντα οι γενοκτόνοι.
Αυτή είναι η προβληματική και το σκεπτικό που θέτει το αρμενικό βλέμμα. Μας κατηγορεί με τον τρόπο του Emile Zola για συνεργασία με τους δημίους μας. Μόνο που έχουμε ακόμα τη δυνατότητα ν' αλλάξουμε διότι το έγκλημα δεν μπορεί να παραγραφεί.
Artsakh Articles & Analyses
Μετά τη γενοκτονία - Ν. Λυγερός
Μετάφραση από γαλλικά: Κάτια Ρωσσίδου
Μια γενοκτονία είναι ένα γεγονός, ένα βάρβαρο γεγονός, ωστόσο παραμένει ένα γεγονός. Μόνο που τι γίνεται μετά; Υπάρχει στ’ αλήθεια; Έχει κάποιο νόημα ή πρόκειται για έναν ανθρώπινο παραλογισμό; Όλες αυτές οι ερωτήσεις δεν είναι αθώες όπως το υποψιάζεστε! Έχουν ένα συγκεκριμένο σκοπό επειδή στη Γαλλία βρισκόμαστε σε μια ειδική φάση, εφόσον ο νόμος περί γενοκτονίας βρίσκεται στο επίπεδο της αναγνώρισης, αλλά όχι στο επίπεδο της ποινικοποίησης.
Έτσι, αναπόφευκτα συναντούμε άτομα που διστάζουν ή ακόμα που αλλάζουν στάση έχοντας την εντύπωση ότι ο νόμος περί ποινικοποίησης αποτελεί πρόσκομμα στην ατομική ελευθερία. Ενώ πολύ απλά, είναι άτομα -και όχι άνθρωποι γιατί οι άνθρωποι δεν αμφιβάλλουν όταν πρόκειται για ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας- που δεν γνωρίζουν τη διαδικασία διόρθωσης. Διότι η αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων δεν είναι αυτοσκοπός και δεν θα μπορούσε να ήταν! Είναι μόνο και μόνο ένα στάδιο, σημαντικό βέβαια, ωστόσο παραμένει ένα στάδιο.
Γι’ αυτό, ας μη γελιόμαστε. Η ποινικοποίηση είναι αυτό που αποτελεί την πραγματική αλλαγή φάσης όσον αφορά στους δήμιους. Διότι αυτή τη φορά, εφαρμόζεται έμπρακτα η καταδίκη της μη αναγνώρισης. Η αναγνώριση αποτελεί πρόοδο σε εθνικό επίπεδο, αλλά δεν έχει καμιά επίδραση σε νομικό επίπεδο έναντι ενός προσώπου, ενός θεσμού ή ακόμα ενός κράτους χωρίς ήθος που χλευάζει ανοιχτά τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Καμιά επίδραση, άρα καμιά ποινή! Αυτή η παρατήρηση φαίνεται ασήμαντη εκ πρώτης όψεως, όμως δεν είναι. Υπαινίσσεται με έμμεσο τρόπο ότι μερικά άτομα μπορούν να δεχτούν την αναγνώριση χωρίς ωστόσο να το πιστεύουν αληθινά επειδή γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει αντίκτυπος.
Έτσι η ποινικοποίηση μάς επιτρέπει να αναγνωρίσουμε μια πιο ύπουλη άρνηση της γενοκτονίας που είναι έτοιμη να θυσιάσει την ουσία της αναγνώρισης, η οποία όμως εξουδετερώνεται με την ποινικοποίηση. Αυτή είναι η πραγματική προβληματική για το «μετά τη γενοκτονία». Δεν αρκεί, λοιπόν, να αναγνωρίσουμε τη γενοκτονία για να ξέρουμε αν δεχόμαστε ή όχι την ύπαρξή της. Διότι χωρίς την ποινικοποίηση, πρόκειται μόνο για μια ιδέα και τίποτα περισσότερο. Ενώ με τη φράση «μετά τη γενοκτονία», δεν χρειαζόμαστε αυτού του τύπου την κοινωνική απόκλιση.
Αυτό που έχει σημασία, είναι η ανθρώπινη πραγματικότητα, η οποία δεν πρέπει να μετατραπεί σε κωμωδία με το πρόσχημα να ευαρεστηθεί η γαλλική λογοτεχνία ή οι τρόποι καλής συμπεριφοράς μιας κοινωνίας της λήθης και της αδιαφορίας. Γι’ αυτόν το λόγο, ο αγώνας μας δεν μπορεί να σταματήσει μετά την αναγνώριση και δεν έχει νόημα χωρίς την ποινικοποίηση.
Θέστε αυτήν την προβληματική και εκμεταλλευτείτε αυτό το κριτήριο για να αναγνωρίσετε τους αληθινούς φίλους του αρμενικού ζητήματος. Διότι το έγκλημα χωρίς τιμωρία δεν υπάρχει! Και όχι μόνο αυτό, επιπλέον δεν υπήρξε ποτέ. Διότι χωρίς τιμωρία αλλάζει η ίδια η φύση του βάρβαρου γεγονότος. Χωρίς την καταδίκη της βαρβαρότητας, δεν είναι παρά ένα ιστορικό γεγονός. Ας προσέξουμε γιατί η αναγνώριση θα υποβιβαστεί σε αυτό, αν δεν περάσει ο νόμος της ποινικοποίησης.
· Βίντεο: Ομιλία του Νίκου Λυγερού: "Δεσμός Αρμενοσύνης και Ελληνισμού" στην εκδήλωση με θέμα: "Ελλάδα - Αρμενία: 25 χρόνια διπλωματικών σχέσεων". Αίθουσα Κωνσταντινουπολιτών. Σούτσου 42, στάση μετρό "Αμπελόκηποι". Τετάρτη 22 Νοεμβρίου 2017, ώρα: 19.00 - Αφίσα
Γι’ αυτό, ας μη γελιόμαστε. Η ποινικοποίηση είναι αυτό που αποτελεί την πραγματική αλλαγή φάσης όσον αφορά στους δήμιους. Διότι αυτή τη φορά, εφαρμόζεται έμπρακτα η καταδίκη της μη αναγνώρισης. Η αναγνώριση αποτελεί πρόοδο σε εθνικό επίπεδο, αλλά δεν έχει καμιά επίδραση σε νομικό επίπεδο έναντι ενός προσώπου, ενός θεσμού ή ακόμα ενός κράτους χωρίς ήθος που χλευάζει ανοιχτά τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Καμιά επίδραση, άρα καμιά ποινή! Αυτή η παρατήρηση φαίνεται ασήμαντη εκ πρώτης όψεως, όμως δεν είναι. Υπαινίσσεται με έμμεσο τρόπο ότι μερικά άτομα μπορούν να δεχτούν την αναγνώριση χωρίς ωστόσο να το πιστεύουν αληθινά επειδή γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει αντίκτυπος.
Έτσι η ποινικοποίηση μάς επιτρέπει να αναγνωρίσουμε μια πιο ύπουλη άρνηση της γενοκτονίας που είναι έτοιμη να θυσιάσει την ουσία της αναγνώρισης, η οποία όμως εξουδετερώνεται με την ποινικοποίηση. Αυτή είναι η πραγματική προβληματική για το «μετά τη γενοκτονία». Δεν αρκεί, λοιπόν, να αναγνωρίσουμε τη γενοκτονία για να ξέρουμε αν δεχόμαστε ή όχι την ύπαρξή της. Διότι χωρίς την ποινικοποίηση, πρόκειται μόνο για μια ιδέα και τίποτα περισσότερο. Ενώ με τη φράση «μετά τη γενοκτονία», δεν χρειαζόμαστε αυτού του τύπου την κοινωνική απόκλιση.
Αυτό που έχει σημασία, είναι η ανθρώπινη πραγματικότητα, η οποία δεν πρέπει να μετατραπεί σε κωμωδία με το πρόσχημα να ευαρεστηθεί η γαλλική λογοτεχνία ή οι τρόποι καλής συμπεριφοράς μιας κοινωνίας της λήθης και της αδιαφορίας. Γι’ αυτόν το λόγο, ο αγώνας μας δεν μπορεί να σταματήσει μετά την αναγνώριση και δεν έχει νόημα χωρίς την ποινικοποίηση.
Θέστε αυτήν την προβληματική και εκμεταλλευτείτε αυτό το κριτήριο για να αναγνωρίσετε τους αληθινούς φίλους του αρμενικού ζητήματος. Διότι το έγκλημα χωρίς τιμωρία δεν υπάρχει! Και όχι μόνο αυτό, επιπλέον δεν υπήρξε ποτέ. Διότι χωρίς τιμωρία αλλάζει η ίδια η φύση του βάρβαρου γεγονότος. Χωρίς την καταδίκη της βαρβαρότητας, δεν είναι παρά ένα ιστορικό γεγονός. Ας προσέξουμε γιατί η αναγνώριση θα υποβιβαστεί σε αυτό, αν δεν περάσει ο νόμος της ποινικοποίησης.
Μην ψάχνεις μέσα στο κοάν ζεν
λευκά σύννεφα στον μαύρο κήπο
κοίτα περισσότερο μέσα στο Αρτσάχ
τους ανθρώπους της γης
οι οποίοι καλλιεργούν τα βουνά
όπως τους πράσινους αγρούς
γεμάτοι από φρούτα που αντιστέκονται
όχι στο χρόνο αλλά στις εισβολές.
· Βίντεο: Ομιλία του Νίκου Λυγερού: "Δεσμός Αρμενοσύνης και Ελληνισμού" στην εκδήλωση με θέμα: "Ελλάδα - Αρμενία: 25 χρόνια διπλωματικών σχέσεων". Αίθουσα Κωνσταντινουπολιτών. Σούτσου 42, στάση μετρό "Αμπελόκηποι". Τετάρτη 22 Νοεμβρίου 2017, ώρα: 19.00 - Αφίσα
Σχετικά θέματα:
Εξωτερικοί σύνδεσμοι:
Εξωτερικοί σύνδεσμοι:
