Γαύδος, το άλλο μας Καστελλόριζο
Ν. Λυγερός - Επιμέλεια Σ. Ντρέκου
Το θέμα της ΑΟΖ δεν αναδεικνύει μόνο την σημασία του Καστελλόριζου, αλλά κάθε ακριτικού νησιού της Ελλάδας. Μια από αυτές τις σημαντικές περιπτώσεις είναι και η Γαύδος.
Με τη Γαύδο εμπλέκεται, φαινομενικά, μόνο και μόνο η Λιβύη, λόγω γεωγραφίας. Μόνο που στην πραγματικότητα η υπόθεση του Καστελλόριζου με την Τουρκία επηρεάζει και την υπόθεση της Γαύδου με την Λιβύη.
Η ιδέα είναι απλή. Η παθητική στάση με το πρώτο θέμα έχει επιπτώσεις και στο δεύτερο. Αφού η αμφισβήτηση προκαλεί την αμφισβήτηση του άλλου, θα μπορούσαμε να σκεφτούμε το πρόβλημα αντίστροφα και να αρχίσουμε την μελέτη του προβλήματος της Γαύδου για να έχει επιπτώσεις σ' εκείνο του Καστελλόριζου.
Διότι οι θέσεις της Τουρκίας και της Λιβύης δεν είναι απόλυτα συμμετρικές. Ενώ η Τουρκία είναι αρνητική με τα πάντα στο Αιγαίο, η Λιβύη αποδέχεται την ΑΟΖ της Κρήτης. Κατά συνέπεια, αν ακολουθήσουμε τη γενική στρατηγική μας μέσω της θεωρίας παιγνίων, δεν θα πρέπει να επικεντρωθούμε σε μία διπλωματική αντιπαράθεση και να ανοιχθούμε με τις χώρες που έχουν μία πιο θετική αντιμετώπιση προς εμάς. Συνεπώς, η υπόθεση της Γαύδου προσφέρει περισσότερες δυνατότητες εξ αρχής.
Επιπλέον, με τα ίδια δεδομένα όσον αφορά στη τάξη πραγμάτων στη Λιβύη, το έδαφος είναι πιο πρόσφορο για περισσότερες κινήσεις και μάλιστα πιο ευέλικτες. Διότι ακόμα κι αν υπάρχει μία ενδιάμεση κατάσταση, αυτή δεν είναι πια τόσο μονοκόμματη de facto και δεν μπορεί πλέον να είναι τόσο κάθετη.
Για όσους πιστεύουν ότι το θέμα της Γαύδου είναι ασήμαντο, αρκεί να αναρωτηθούν γιατί είναι σημαντικό για τη Λιβύη κι η απάντηση είναι απλή, αφορά και την περιοχή και το μέγεθος της περιοχής.
Η Γαύδος μπορεί να έχει έκταση μόνο 29 τετραγωνικά χιλιόμετρα και να βρίσκεται μόνο 26 ναυτικά μίλια νότια της χώρας των Σφακίων, κι όμως το δικό της απέραντο γαλάζιο προβληματίζει. Η εξήγηση δεν είναι δύσκολη. Η ΑΟΖ δεν αφορά αποκλειστικά το μήκος, λόγω των 200 ΝΜ, όπως νομίζουν οι περισσότεροι.
Η ουσία της ΑΟΖ είναι το εμβαδόν. Έτσι, η συμβολή της Γαύδου μέσω της μέσης γραμμής, δεν είναι μόνο τα μισά από τα 26 ΝΜ. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα ολόκληρο μέτωπο με αυτό το πάχος. Όταν ξέρουμε, λοιπόν, πόσο σημαντική είναι η πετρελαϊκή δραστηριότητα σε αυτήν την περιοχή, κατανοούμε απόλυτα το μέγεθος του προβλήματος.
Αρκεί να υπενθυμίσουμε τη διαπραγμάτευση της Κύπρου με την Αίγυπτο, για να επινοήσουμε πρακτικά την αξία της μέσης γραμμής στον καθορισμό των συνόρων των ΑΟΖ.
Όλα αυτά τα στοιχεία αφορούν το πλαίσιο της υπόθεσης, αλλά δεν μπορούμε να εξετάσουμε το πεδίο δράσης, δίχως ν' αναφερθούμε στο πρόβλημα της οικονομικής δραστηριότητας.
Όντως όλα αυτά τα στοιχεία δηλώνουν πόσο σημαντική πρέπει να είναι όχι μόνο η υποστήριξη της οικονομικής δραστηριότητας της Γαύδου, αλλά κι οι επενδύσεις που πρέπει να γίνουν σε αυτό το νησί.
Η συντήρηση μία φθίνουσας κατάστασης δεν επαρκεί. Για να έχει μέλλον το θέμα της ΑΟΖ και να είναι δυναμικό το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, πρέπει να επενδύσουμε στους ανθρώπους μας στη Γαύδο.
Νίκος Λυγερός Λόγοι Σοφίας
Κείμενα: Opus of N. Lygeros
7638) Η Γαύδος, το άλλο μας Καστελλόριζο. Perfection 12 7 7/2011. Gavdos, our other Kastellorizo. [here] or [here] Fr. Gavdos, notre autre Castellorizo.
The beautiful island of Gavdos
from Dimitris Koulelis Film
Ανοιξιάτικη επίσκεψη στο νοτιότερο άκρο της Ευρώπης.
Ένα πραγματικά εξαιρετικό βίντεο για τη Γαύδο,
που σίγουρα κάτι παρόμοιο δεν έχουμε ξαναδεί!
Η Γαύδος όπως δεν την έχετε ξαναδεί.
Ένα φιλμ του Δημήτρη Κουλελή. Δείτε εδώ
Γαύδος
Η Γαύδος είναι ένα μικρό νησί το οποίο υπάγεται στο νομό Χανίων και στην περιφέρεια Κρήτης. Είναι το νοτιότερο ελληνικό και ταυτόχρονα ευρωπαϊκό άκρο με πληθυσμό 98 κατοίκων στην απογραφή του 2001. Η κοντινότερη κρητική κωμόπολη στη Γαύδο είναι τα Σφακιά, στο νομό Χανίων.
Γεωγραφία
Το νησί βρίσκεται 26 ναυτικά μίλια (48 χιλιόμετρα) νότια της Χώρας Σφακίων και η έκτασή του είναι 29 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού είναι, σύμφωνα με την απογραφή του 2001, μόλις 98. Επί της ουσίας, λιγότερο από 50 άνθρωποι ζουν στο νησί. Οι τουριστικές υπηρεσίες στο νησί είναι στοιχειώδεις, παρόλα αυτά το καλοκαίρι, το σύνολο των ανθρώπων στο νησί μπορεί να ξεπεράσει και τους 3.500, οι περισσότεροι των οποίων είναι κατασκηνωτές. Το λιμάνι που δέχεται τα πλοία είναι ο Καραβές, ενώ η πρωτεύουσα του νησιού είναι το Καστρί. Οι οικισμοί του νησιού είναι πέντε συνολικά και το νοτιότερο κατοικημένο χωριό, ονομάζεται Βατσιανά, με συνολικό πληθυσμό 23 κατοίκων.
Ιστορία
+%CE%A1%CF%8E%CE%BC%CE%B7+66-68;+%CE%BC.%CE%A7.JPG)
Η Γαύδος ήταν κατοικημένη από τη Νεολιθική εποχή. Το νησί έχει ταυτιστεί με την Ωγυγία, όπου η Καλυψώ κρατούσε τον Οδυσσέα αιχμάλωτο. Αρχαιολογικές έρευνες έχουν τεκμηριώσει πως η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία είχε παρουσία στο νησί. Οι Ρωμαίοι έκαναν κατάχρηση της χλωρίδα του νησιού, προκαλώντας έτσι μια διαδικασία αποσάρθρωσης που συνεχίζεται ως σήμερα.
Ο Απόστολος Παύλος πέρασε από την υπήνεμη πλευρά του νησιού, κατά τη διάρκεια του τελικού ταξιδιού του προς τη Ρώμη. Αφού εγκατέλειψε την Κρήτη, μια καταιγίδα, έβγαλε το πλοίο του εκτός πορείας, με αποτέλεσμα να περάσει δίπλα από τη Γαύδο. Το γεγονός αυτό έχει καταγραφεί στις Πράξεις 27:16.
 | |
| Πληροφορίες | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Κρήτης |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Νομός | Χανίων |
| Επίσημος πληθυσμός | 98 (2001) |
| Έκταση | 29,6 km² |
| Υψόμετρο | 345 m |
| Ταχυδρομικός κώδικας | 730 01 |
| Τηλεφωνικός κωδικός | 28230 |
Αργότερα, τον καιρό της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, το νησί είχε περίπου 8000 κατοίκους (900 - 1000 μ.Χ.), με τρεις επισκόπους και έναν αρχιεπίσκοπο. Τον καιρό της οθωμανικής ηγεμονίας, που κράτησε από το 1665 ως το 1895, η Γαύδος ήταν γνωστή ως Γότζο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο πληθυσμός μειώθηκε σταδιακά στους 500 κατοίκους, το 1882. Αναφορά στους Σαρακηνούς, έχει διασωθεί στο νησί - μια παραλία ονομάζεται Σαρακήνικο.
Τη δεκαετία του 1930 το νησί υπήρξε τόπος εξορίας για τους κομμουνιστές. Περισσότεροι από 250 άνθρωποι εξορίστηκαν στη Γαύδο, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων ηγετικών μελών του Κομμουνιστικού κόμματος, όπως ο Μάρκος Βαφειάδης και ο Άρης Βελουχιώτης. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι συμμαχικές δυνάμεις μετέφεραν μερικά στρατεύματα στη Γαύδο, μετά τη νίκη των Γερμανών στη Μάχη της Κρήτης.
Η αστικοποίηση που έλαβε χώρα τη δεκαετία του '60 στην υπόλοιπη Ελλάδα, είχε ήδη αρχίσει από τη δεκαετία του '50 στη Γαύδο. Σε αυτή την περίοδο, οι νησιώτες αντάλλαξαν τη γη τους στη Γαύδο με πρώην τουρκική γη στην Κρήτη, η οποία είχε γίνει διαθέσιμη για ανταλλαγή από το κράτος. Κατά την εποίκησή τους στην Κρήτη, ίδρυσαν μια νέα κοινότητα, τα Γαυδιώτικα.
| Οικισμός | Πληθυσμός |
| Καστρί | 23 |
| Άμπελος | 6 |
| Βατσιανά | 23 |
| Γαυδοπούλα(νησίδα) | 3 |
| Καραβές | 16 |
| Φώκια | 27 |
Ακολουθώντας χρόνια απομόνωσης, το 1996, η Γαύδος αναδείχθηκε μέσω των ΜΜΕ. Σε μια άσκηση του ΝΑΤΟ, η Γαύδος υπήρξε εστία αμφισβήτησης, μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Έπειτα από αυτό το γεγονός, ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Κώστας Σημίτης, επισκέφθηκε το νησί και ανακοίνωσε ένα πενταετές σχέδιο ανάπτυξης της Γαύδου, κόστους 1,5 εκατομμυρίων ευρώ.
Το 2001, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος εγκαινίασε στη Γαύδο, ένα τηλεπεριθαλπτικό κέντρο, η οποία μέχρι τότε δεν είχε καμία ιατρική κάλυψη. Η άσκηση αυτή όμως δεν λειτούργησε, καθώς η υποδομή του νησιού δεν επέτρεπε επαρκή παροχή ηλεκτρισμού για την πλήρη λειτουργία του κέντρου. Για το σκοπό της εγκαινίασης, μεταφέρθηκαν ηλεκτρικές γεννήτριες, οι οποίες στη συνέχεια απομακρύνθηκαν.
Το 2002, το νησί ξαναήρθε στο προσκήνιο, λόγω των συλλήψεων κάποιων μελών της τρομοκρατικής οργάνωσης 17 Νοέμβρη.
Αναφορές:Το 2001, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος εγκαινίασε στη Γαύδο, ένα τηλεπεριθαλπτικό κέντρο, η οποία μέχρι τότε δεν είχε καμία ιατρική κάλυψη. Η άσκηση αυτή όμως δεν λειτούργησε, καθώς η υποδομή του νησιού δεν επέτρεπε επαρκή παροχή ηλεκτρισμού για την πλήρη λειτουργία του κέντρου. Για το σκοπό της εγκαινίασης, μεταφέρθηκαν ηλεκτρικές γεννήτριες, οι οποίες στη συνέχεια απομακρύνθηκαν.
Το 2002, το νησί ξαναήρθε στο προσκήνιο, λόγω των συλλήψεων κάποιων μελών της τρομοκρατικής οργάνωσης 17 Νοέμβρη.
Απογραφή πληθυσμού 2001 "Nazis Pound Crete Allies". Los Angeles Times. Jun 1, 1941. Ανακτήθηκε στις 2007-09-27.
Βιβλιογραφία: «Γαύδος: Ο ακρίτας της Ευρώπης». Ειδικό αφιέρωμα περιοδικού Γεωτρόπιο τεύχος 81 σ. 68-74 (Οκτ. 2001). Βικιπαίδεια, el.wikipedia.org/wiki/Γαύδος
Επιλεκτικά Βίντεο
Γαύδος - Tο νοτιότερο άκρο της Ευρώπης: Η ΓΑΥΔΟΣ και ο φυσικός της πλούτος γίνεται αντικείμενο ενδιαφέροντος του επεισοδίου της σειράς ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΥΣΗΣ. Η αφηγήτρια κάνει λόγο για τις φυσικές ομορφιές του νησιού, την ιστορία του, τη μορφολογία του εδάφους, την αρχιτεκτονική των οικημάτων και τη ζωή των κατοίκων που έχουν απομείνει. Επισημαίνει την ανάγκη προστασίας των καλλιεργήσιμων εδαφών, ώστε να συνεχιστεί η παραδοσιακή γεωργία, τις ενέργειες στις οποίες οφείλει να προβεί η πολιτεία, προκειμένου να προστατευτεί ο φυσικός πλούτος της περιοχής και να διατηρηθεί η παραδοσιακή αρχιτεκτονική, σε συνάρτηση πάντα με την ισσορροπημένη αναπτυξιακή εξέλιξη της ΓΑΥΔΟΥ προς όφελος των κατοίκων. Πρόταση για ανακήρυξη ολόκληρου του νησιού ως διατηρητέου φυσικού μνημείου. Παραγωγή: ΕΡΤ ΑΕ / Χρονολογία Παραγωγής / Πρώτης Εκπομπής: Σάββατο, 1 Ιανουαρίου 1994.
